"Να δώσουμε εργασία στον νου μας"

– Γέροντα, ἐπειδὴ ἀκόμη ζῶ στὸν κόσμο, ἂν εἶναι εὐλογημένο, νὰ μοῦ πῆτε πῶς θὰ προφυλαχθῶ ἀπὸ τὸν περισπασμὸ τοῦ κόσμου. 

– Σχετικὰ μὲ αὐτὸ τὸ θέμα θὰ βρῆς στὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ. Μελέτησε τὶς τέσσερις πρῶτες σειρὲς τοῦ Α´ Κεφαλαίου, μὲ τὶς ὁποῖες καὶ νὰ ἀσχοληθῆς. Λέει ὁ Ἅγιος: «Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀρχὴ τῆς ἀρετῆς, ὁ ὁποῖος φόβος, ὡς λέγουσι, γεννᾶται ἀπὸ τὴν πίστιν καὶ σπείρεται εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν ὁ νοῦς αὐτοῦ, ἀφοῦ ἀποχωρισθῇ ἀπὸ τὸν περισπασμὸν τοῦ κόσμου καὶ συνάξῃ τοὺς συλλογισμοὺς αὐτοῦ τοὺς περιπλανωμένους τῇδε κἀκεῖσε, καταγίνηται εἰς τὴν μελέτην τῆς μελλούσης ἀποκαταστάσεως τῆς ψυχῆς»133. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι γιὰ τὴν πνευματικὴ αὐτὴν ἐργασία χρειάζονται καὶ οἱ κατάλληλες προϋποθέσεις, τὶς ὁποῖες δὲν ἔχεις πρὸς τὸ παρόν. Μία ἀνάλογη ὅμως πνευματικὴ ἐργασία, ποὺ μπορεῖς νὰ κάνης τώρα ποὺ βρίσκεσαι ἀκόμη στὸν κόσμο, εἶναι ἡ ἑξῆς: Ὅταν ὁ νοῦς σου εἶναι ἀργὸς καὶ δὲν λέη τὴν εὐχὴ ἢ ὅταν θέλης νὰ ξεκουρασθῆς λίγο ἀπὸ αὐτὴ – διότι ἡ εὐχὴ εἶναι λιγάκι κουραστικὴ στὴν ἀρχή, ἐπειδὴ ὑπάρχουν ἀκόμη πάθη μέσα μας –, νὰ προσπαθῆς νὰ δίνης ἐργασία στὸν νοῦ σου, γιὰ νὰ μὴ βρίσκη εὐκαιρία ὁ διάβολος νὰ σπέρνη τὰ δικά του. Μία ἐργασία ποὺ μπορεῖ νὰ δώση κανεὶς στὸν νοῦ του, γιὰ νὰ τὸν συμμαζέψη, εἶναι ἡ μνήμη τοῦ θανάτου. Ἀλλά, ἐπειδὴ ἐσεῖς οἱ γυναῖκες ἀφορμὴ θέλετε, γιὰ νὰ σᾶς πιάση ἡ ἀπελπισία, ἡ λεγόμενη κακομοιριά, γι’ αὐτὸ καλύτερα εἶναι νὰ ζῆς συνέχεια τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Νὰ ἀρχίζης ἀπὸ τὸν Εὐαγγελισμὸ καὶ νὰ τελειώνης στὴν Σταύρωση, καὶ ὁ νοῦς σου νὰ περιστρέφεται γύρω ἀπὸ αὐτά. Ὅταν κατορθώσης ὁ νοῦς σου νὰ περιστρέφεται μόνο γύρω ἀπὸ αὐτὰ τὰ θεῖα γεγονότα, τότε θὰ σοῦ γίνη ἡ ἐσωτερικὴ ἀλλοίωση καὶ αὐτὸ θὰ εἶναι ἡ ἀνάστασή σου.

– Γέροντα, μὲ συγκινεῖ τὸ ἀπόστιχο: «Νυγείσης σου τῆς πλευρᾶς, Ζωοδότα, κρουνοὺς ἀφέσεως πᾶσιν ἐξέβλυσας ζωῆς καὶ σωτηρίας»134.

– Εἶναι νὰ μὴ σὲ συγκινῆ; Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι στὸν Σταυρό, στὴν «τετρωμένην πλευρὰν»135 τοῦ Χριστοῦ, στὰ καρφιά, στὴν χολή, στὸ ὄξος, καὶ γενικὰ σὲ ὅσα ἔπαθε ὁ Χριστὸς γιὰ μᾶς, καρφώνεται ἐκεῖ καὶ δὲν γυρίζει. Τότε ἡ ψυχὴ προσεύχεται ἀπερίσπαστη στὸν Ἐσταυρωμένο Χριστὸ γιὰ τὸν ἑαυτό της καὶ γιὰ ὅλες τὶς ψυχὲς ζώντων καὶ κεκοιμημένων, γιὰ νὰ τὶς ἐλεήση ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος πληγώθηκε γιὰ ὅλους μας.

Ὁ νοῦς εἶναι ἕνα ἀναρχικὸ παιδί, ἕνα ἄτακτο καὶ ἀδέσποτο παιδί, ποὺ θέλει νὰ γυρίζη συνεχῶς ἐδῶ καὶ ἐκεῖ καὶ νὰ ἀλητεύη. Ἀπὸ αὐτὸν ὅμως ἐξαρτᾶται ἡ ζωὴ καὶ ἡ σωτηρία μας. Ἂν τὸν συμμαζέψουμε καὶ τὸν παιδαγωγήσουμε, ἡσυχάζει, γίνεται καλὸ παιδὶ καὶ νοικοκυρεύεται. Γι’ αὐτό, ὅσο μπορεῖτε, νὰ μὴν ἀφήνετε τὸν νοῦ σας νὰ γυρίζη. Νὰ τὸν ἐκπαιδεύσετε πνευματικά, νὰ τὸν μάθετε νὰ συχνάζη στὸ σπίτι του, στὸν Παράδεισο, κοντὰ στὸν Πατέρα του, τὸν Θεό.

133 Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου, Οἱ Ἀσκητικοὶ Λόγοι, Λόγος Α΄, σ. 1.

134 Δεύτερον ἀναστάσιμον ἀπόστιχον πλ. Α΄ ἤχου, Σάββατον ἑσπέρας.

135 Βλ. Τεσσαρακοστὸν τέταρτον τροπάριον, δευτέρας Στάσεως Ἐπιταφίου Θρήνου. «Ὥσπερ πελεκὰν τετρωμένος τὴν πλευράν σου, Λόγε».

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ ΣΤ’ «Περί Προσευχής»