Άγιος Γέροντας Παΐσιος: «Τα δικαιώματα του μοναχού αλλά και του πνευματικού ανθρώπου τα κρατάει ο Χριστός για την άλλη ζωή»

- Γέροντα, τί εἶναι τὸ δικαίωμα;

- Τὸ δικαίωμα εἶναι κοσμική λογική. Ὁ άνθρωπος, όσο πιὸ κοσμικὸς εἶναι, τόσο περισσότερο δικαίωμα ἔχει - ὅσο πιὸ πνευματικὸς εἶναι, τόσο λιγότερο δικαίωμα ἔχει. Είδικὰ ὸ μοναχὸς ἔχει μόνον ὑποχρεώσεις - δὲν ἔχει δικαίωμα γιὰ τίποτε. Θέλω νὰ πῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἔχη απαίτηση ἀπὸ κανέναν καὶ γιὰ τίποτε. Τὸ νὰ ζητᾶ ὸ μοναχὸς δικαιώματα σ’ αὐτήν τήν ζωή, ὲνῶ ἀπαρνήθηκε τὰ πάντα γιὰ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τελείως λάθος. Βρίζει τὸν Χριστὸ, τὸν Μοναχισμό. Οί κοσμικοὶ ἔχουν δικαιώματα πολλά - κοσμικοί εἶναι. Τὰ δικαιώματα τοῦ μοναχοῦ, ἀλλὰ καὶ, τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, τὰ κρατάει ὁ Χριστὸς γιὰ τήν ἄλλη ζωή.

Τὸ δικαίωμα σήμερα παρουσιάζεται σχεδὸν σὲ ὅλους, ἀλλὰ καὶ σὲ νέους μοναχοὺς. Μερικοὶ νέοι μοναχοί δὲν ξέρουν γιατί ἔγιναν μοναχοὶ καὶ τί θὰ πή Μοναχισμός, γι’ αὐτὸ ἔχουν ἔνα δικαίωμα, ἔνα κοσμικὸ πνεῦμα, μιὰ παράξενη λογική, μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές.

Αὐτή ή ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ξεκίνησε ἀπὸ τὸ εὐρωπαικὸ πνεῦμα καὶ μπῆκε καὶ στὸν Μοναχισμό. Στήν καλογερική, τήν σημερινὴ ἐποχή, συναντάει κανείς πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ πνεῦμα: «Δὲν τὸν βλάπτω τὸν ἄλλον, δὲν θέλω νὰ μὲ βλάψη δὲν τὸν ὰδικῶ εἶμαι ὲντάξει». «Ἔκανα, λένε μερικοί, τὴν δουλειά μου, βοήθησα έκεῖ, τελείωσα. Εἶμαι ἐντάξει. Ἡ ἄλλη δουλειὰ δὲν εἶναι δική μου, φευγω - πάω στὸ κελλὶ γιὰ πνευματικά».

Δὲν ὲξετάζουν ἂν ο ἄλλος εἶναι φιλάσθενος ή ἔχη πονοκέφαλο καὶ δὲν μπορῇ νὰ δουλέψη, ἢ δουλεύει λιγότερο, γιατί είναι ἀπὸ αγρυπνία καὶ εἶναι περισσότερο κουρασμένος. ᾿Η λένε: «αὐτὴ ἡ μερίδα εἶναι δική μου - τὴν δικαιοῦμαι», καὶ δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι πιὸ αδύνατος ἢ ὁ οργανισμός του καταναλίσκει περισσότερο, καὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ περισσότερη τροφή.

Ὁπότε καταλήγουν νὰ βρίσκωνται σὲ πνευματικὸ χῶρο, ἀλλὰ νὰ ἔχουν μιὰ νοοτροπία κοσμική, καὶ, ἔτσι γίνονται συνεπεῖς κοσμικοί. Ξέρετε τί εἶναι νὰ βλέπης ἀνθρώπους πνευματικούς νἀ ἀντιμετωπίζουν κοσμικὰ τὰ πράγματα; Λίγο - πολὺ δηλαδὴ παρατήρησα σὲ αρκετούς μοναχοὺς τὸ ἑξῆς: Τὴν νηστεία, τὴν προσευχή, τὴν ἀκολουθία, τὸ διακόνημα, τὰ κάνουν. Φοροῦν ἔνδυμα μοναχικό, ἔχουν καλογερικὸ πρόγραμμα, αλλά ἡ αντιμετώπιση, ἀντὶ νὰ εἶναι πνευματική, εἶναι κοσμικὴ, γιατί κοιτοῦν πῶς νὰ μὴν τοὺς ποῦν καμμιὰ κουβέντα, νὰ μὴν ἀδικηθοῦν.

Δηλαδὴ βρίσκονται στὴν κοσμικὴ δικαιοσύνη καὶ πολλὲς φορὲς οὔτε καὶ ἐκεῖ φθάνουν. Άντε τώρα νὰ συνεννοηθῆς πνευματικὰ μ᾽ αὐτούς. Αὐτοὶ τὰ κανονίζουν ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ δυσκολευθὴ μεθαύριο ὁ Χριστὸς μαζί τους νὰ κάνη... λογαριασμοὺς! Μά, ἐνῶ ὸ Χριστὸς παρακολουθεῖ τὸν καθέναν πόσο ἀδικεῖται, πόσο θυσιάζεται, καὶ θὰ τὸν ἀνταμείψη ἀνάλογα, αὐτοὶ θέλουν νὰ τακτοποιήσουν μόνοι τους τὸν λογαριασμό τους.

Εἶμαι ἀγανακτισμένος γενικἀ μὲ τὴν σημερινὴ νοοτροπία ποὺ βλέπω σὲ μερικοὺς νέους μοναχούς, Μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη! Πῶς νὰ χωρέση ὴ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στὴν πνευματικὴ ζωή; Καὶ στὴν κοσμικὴ ζωὴ δὲν βγαίνεις πέρα μὲ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, πόσο μᾶλλον στὴν πνευματική.

Ὅταν ἤμουν στὸ Κοινόβιο, ὅλοι κοίταζαν πῶς νὰ κάνουν κάποια θυσία. Στὴν δουλειά, στὸ φαγητό, σὲ ὅλα ὑπῆρχε αὐτὸ τὸ πνεῦμα: Σκέφτονταν πρῶτα τὸν ἄλλον, καὶ γι’ αὐτὸ ζοῦσαν τὸν Παράδεισο. ᾽Ηταν κάποιος λ.χ. στὴν τράπεζα; Κοιτοῦσε νἀ φάη αὐτὸς λιγώτερο, γιὰ νὰ μείνη τὸ περισσότερο γιὰ τὸν ἄλλον. Καὶ ἀδύνατος νὰ ἦταν ὁ ἴδιος, δὲν τὸ λάμβανε ὑπ᾽ ὄψιν. Οὔτε ἐξέταζε τί ἦταν ὁ ἄλλος. Ἔκανε θυσία. Οὔτε ἔβαζε τὴν κρίση του νὰ πῇ: «Θὰ τοῦ κάνη κακό, ἀν φάη περισσότερο».

Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ μοναχὸς κοιτάζει νὰ μὴν τὸν ἀδικήσουν, νὰ μὴν κουρασθῆ πολύ, νὰ μὴν πάη χαμένος ὁ κόπος του, εἶναι σὰν νὰ μὴν πιστεύη ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή, μέλλουσα Κρίση καὶ θεία ὰνταπόδοση. Καὶ ἂν δουλέψη λίγο παραπάνω, οὔτε αὐτὸ θὰ πάη χαμένο. Μόνον ὁ κόπος τῶν ζώων πάει χαμένος.

Καὶ αὐτὰ τὰ καημένα, παρόλο ποὺ ἐξ αἰτίας μας ταλαιπωροῦνται - μετὰ τὴν κι παράβαση τῶν Πρωτοπλάστων ἡ φύση συστενάζει μὲ τὸν ἄνθρωπο -, θυσιάζονται γιὰ μᾶς! Εἶναι φοβερό! Βλέπετε, τὰ ἄγρια ζῶα, ὅταν τραυματίζωνται ἀπὸ τοὺς κυνηγοὺς, τί τραβᾶνε! Σακατεμένα, μὲ σπασμένα πόδια, νὰ μὴν μποροῦν νὰ τρέξουν, νὰ τὰ ξεκοιλιάζουν τὰ μεγάλα ζῶα, νὰ τὰ τρῶνε, καὶ νὰ μὴν ἔχουν καμμιὰ ἀνταμοιβὴ! Ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν τὰ καταλαβαίνη αὐτὰ, δὲν εἶναι ἄνθρωπος. Γι᾿ αὐτὸ τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς τὸ μυαλό, γιὰ νὰ τὸ δουλεύη σωστὰ καὶ νὰ βρῇ τὸν δρόμο του. ᾿Εγὼ δὲν λέω τώρα νὰ σκοτώνεστε στὴν κούραση, ἀλλὰ νὰ ὑπάρχη φιλότιμο.

- Δηλαδἡ, ἐσεῖς, Γέροντα, θέλετε νὰ σκιρτάη η καρδιά μας, νὰ λαχταράη νὰ ἀναπαύσουμε τὸν ἄλλον.

- Ναί, γιατί, ὅταν κοιτάζης πῶς νὰ ἀναπαύσης τὸν ἄλλον καὶ ἀφὴνης τὸν ἑαυτό σου ἐν λευκῷ στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, δὲν κουράζεσαι. Καὶ ἂν κουρασθῆς καὶ πὴς ὅτι κουράστηκες, πάει, τὸ ἔχασες. Τί, θὰ σὲ πληρώση ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν κακομοιριά; Μπάτσο θὰ σοῦ δώση. Ὅσο μπορεῖτε, αὐτὸ νὰ κοιτάξετε. Αὐτὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἐργασία ποὺ πρέπει νὰ κάνετε. Καὶ ἄσκηση ἂν κάνετε, δὲν ὠφελεῖ, γιατί, ἀν κανεὶς δὲν κάνη αὐτὴν τὴν ὲργασία, δουλεύει σὲ ἄλλη συχνότητα ἀπὸ τὴν συχνότητα τοῦ Θεοῦ. Πᾶνε ὅλα μετὰ χαμένα, καὶ οἱ μετάνοιες καὶ οἱ νηστεῖες... Δὲν λέω αὐτὰ νὰ μὴ γίνωνται, ἀλλὰ νὰ μὴ νομίζη κανεὶς ὅτι, ἐπειδὴ κάνει ἐκεῖνο, ὲκεῖνο..., εἶναι ὲντάξει!

από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΙΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ τόμος Γ σελ 104»  (ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ – ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ)