Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου, Ὁ ρόλος
τῆς μητέρας στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν. Ἡ ἀγωγή τῶν παιδιῶν κατά τόν Ὅσιο
Πορφύριο (ἀπό τό δεύτερο πόνημα):
Για τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν.
Νά πῶς συμβούλευε ὁ Ἅγιος
Πορφύριος τούς γονεῖς γιά τήν διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν:
«Δέν πρέπει νά πολεμᾶτε τά παιδιά σας, ἀλλά τό σατανᾶ πού πολεμᾶ τά παιδιά σας.
Νά τούς λέτε λίγα λόγια καί νά κάνετε πολλή
προσευχή. Ἡ προσευχή κάνει θαύματα. Δέν πρέπει ἡ μητέρα νά ἀρκεῖται
στό αἰσθητό χάδι στό παιδί της, ἀλλά νά ἀσκεῖται στό πνευματικό χάδι τῆς
προσευχῆς. Ἡ σωτηρία τοῦ παιδιοῦ σας περνάει μέσα ἀπό τόν ἐξαγιασμό τό δικό
σας. Ὁ ἁγιασμός δέν εἶναι ἀκατόρθωτο πράγμα, εἶναι μάλιστα εὔκολος, φθάνει
ἐσεῖς νά ἀποκτήσετε ταπείνωση καί ἀγάπη. Ἂν θέλεις μπορεῖς νά ἁγιάσεις καί μέσα
στήν Ὁμόνοια»[1].
Ἄν τίποτε σχεδόν δέν διορθώνεται στήν
κοινωνία ἀπό γενιά σέ γενιά, εἶναι διότι οἱ γονεῖς δίνουν λανθασμένη ἀγωγή στά
παιδιά.
Τούς τρέφουν τήν κενοδοξία ἀπό
τήν πρώτη στιγμή,
μέ τά καλοπιάσματα καί τούς ἐπαίνους. Ἔτσι, τό παιδί γίνεται ἕνας ἐγωιστικό καί
ἀπροσάρμοστο ἄτομο[2].
Νά πῶς δίδασκε καί συμβούλευε
σχετικά ὁ Ἅγιος Γέροντας:
««Ἔρχονται ἐδῶ ἑκατοντάδες γονεῖς καί μέ κλάματα στά μάτια μέ παρακαλοῦν νά
βοηθήσω τά παιδιά τους, γιατί ἄλλα ἔμπλεξαν μέ ναρκωτικά, ἄλλα μέ κακές παρέες,
ἄλλα τούς βρίζουν, τούς ζητοῦν χρήματα, γιά νά τά χρησιμοποιήσουν στίς
χαρτοπαιχτικές λέσχες καί στά ἄλλα τυχερά παιχνίδια, καί ὅταν δέν ἔχουν νά τούς
δώσουν, τούς ἀπειλοῦν καί ἀκόμη καί τούς χτυποῦν!
Ἔτσι
φτάνουν οἱ γονεῖς νά καταριῶνται καί αὐτά καί τήν ὥρα καί τήν στιγμή πού τά ἔφεραν
στήν ζωή! Ἔχω δεῖ γονεῖς, νά κλαῖνε μέ μαῦρο δάκρυ, γιά τό κατάντημά των παιδιῶν
τους καί νά λένε, χίλιες φορές νά μήν τά εἴχαμε! Γιατί, τότε θά εἴχαμε ἕνα
καημό καί μιά στεναχώρια, πού δέν θά εἴχαμε παιδιά, ἐνῶ, τώρα μοῦ λένε ἔχουμε
χίλιους καημούς καί ἄλλες στεναχώριες γιά τά προβλήματα τά φοβερά, πού μᾶς
δημιουργοῦν καθημερινά καί ντρεπόμεθα νά κυκλοφοροῦμε στόν κόσμο.
Γι’ αὐτό ζητᾶνε νά τούς βοηθήσω
μέ τίς προσευχές μου, γιά νά σώσουν τα παιδιά τους. Ὅμως, ὅταν τούς ρωτῶ ἐσεῖς τί κάνατε, ἤ
τί κάνετε τώρα, γιά νά βοηθήσετε αὐτά τά δυστυχισμένα πλάσματα, μοῦ ἀπαντοῦν,
σχεδόν, στερεότυπα, ὅτι δέν μποροῦσαν νά κάνουν τίποτα, γιατί ξέφυγαν ἀπό τόν ἔλεγχό
τους, γιατί ἦταν ἔφηβοι! Ἔ!
Ἑπόμενο ἦταν. Ἀφοῦ ἀφήσατε ὅλα τά παιδικά
χρόνια ἀνεκμετάλλευτα καί περιμένατε νά ἔλθει ἡ ἥβη, γιά νά ἀσχοληθεῖτε μέ τά
παιδιά σας, ἀσφαλῶς αὐτά τα ἀποτελέσματα, θά εἴχατε καί θά πρέπει νά περιμένετε
καί χειρότερα. Τό παιδί εἶναι σάν τό ζυμάρι. Ὅσο πιό μαλακό εἶναι τό ζυμάρι,
τόσο πιό εὔκολα πλάθεται, διαμορφώνεται, διαπαιδαγωγεῖται καί τελειοῦται. Τώρα,
πού θυμηθήκατε ἐσεῖς, ὅτι ἔχετε παιδιά, ἤ μᾶλλον σᾶς τά θύμισαν αὐτά μέ τίς ἀταξίες
τους, τίς ἀπαιτήσεις, τίς παρανομίες τους καί γενικά μέ τήν ἀνήθικη συμπεριφορά
τους, τώρα εἶναι ἀργά. Πέταξε τό πουλάκι. Καί ἄν πετάξει τό πουλί, πού τό εἴχαμε
στό κλουβί δύσκολα πιάνεται, γιά νά μήν πῶ, πώς δέν ξαναπιάνεται!
Ἡ διαπαιδαγώγηση τοῦ παιδιοῦ εἶναι τό Α καί τό
Ω τῶν ὑποχρεώσεων, πού ἔχουν οἱ γονεῖς σ’ αὐτήν τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, πού μέ
τήν θεϊκή συνύπαρξη, φέρνουν στήν ζωή! Γονεῖς, πού ἀπέτυχαν νά
διαπαιδαγωγήσουν τό παιδί τους σωστά, θεωροῦνται ἀποτυχημένοι σέ ὅλα! Σέ ὅλα,
μέ ἀκοῦτε; Γιατί, ἄν ὑποθέσουμε, ὅτι ὑπάρχουν γονεῖς, πού ἀφιέρωσαν ὅλη τους
τήν ζωή νά ἐπεκτείνουν τίς βιομηχανικές τούς ἐγκαταστάσεις καί νά
πολλαπλασιάσουν τα χρήματά τους, μέ ἀποτέλεσμα νά γίνουν μεγιστάνες τοῦ
πλούτου, ἐνῶ παράλληλα δέν ἔκαναν τίποτε γιά τήν χρηστή διαπαιδαγώγηση τῶν
παιδιῶν τους, τότε, σᾶς λέω, ὅτι ὄχι μόνο δέν προσέφεραν τίποτε στά παιδιά
τους, ἀλλά ἠγωνίστηκαν καί κόπιασαν γιά νά δημιουργήσουν τεμπέληδες, ἀκαμάτες
καί ἐγκληματίες!
Ναί! Σᾶς τό βεβαιώνω ἐγώ. Ἐγκληματίες ἔφτιαξαν!
Καί ξέρετε γιατί; Γιατί τό χρῆμα, ὅταν βρεθεῖ σέ
χέρια διεφθαρμένων ἀνθρώπων, κάνει κακό καί στούς ἴδιους, πού τό ἔχουν
καί στούς ἄλλους, πού τό στεροῦνται. Γιατί, οἱ πρῶτοι ἐξαγοράζουν τούς
τελευταίους ἀπό ἀνάγκη καί τούς χρησιμοποιοῦν σάν ἄβουλα ὄντα, ὅπου, ὅποτε καί
γιά ὁποιονδήποτε λόγο θέλουν. Πάντως ποτέ γιά καλό! Δέν ἔχετε ἀκούσει πού λένε:
«Τό χρῆμα διαφθείρει συνειδήσεις;». Πιό σωστή κουβέντα γιά τόν ρόλο πού παίζει
το χρῆμα στή συνείδηση τοῦ ἀτόμου καί εἰδικότερα στήν ἐξαγορά τῆς συνειδήσεως τῶν
ἀνθρώπων, ἀπό καταβολῆς κόσμου, ἐγώ τουλάχιστον, δέν ἔχω ἀκούσει.
Ποῦ πᾶτε μακρυά; Ὁ
Ἰούδας δέν πρόδωσε τόν Ἰησοῦν μας, γιά τό χρῆμα; Γιά τά τριάκοντα ἀργύρια; Αὐτό
δέν σᾶς φτάνει; Δέν εἶναι ἀρκετό νά σᾶς πείσει γιά τήν καταστρεπτική δύναμη πού
ἔχει το χρῆμα, ὅταν τό χειρίζονται ἄνθρωποι,
πού δέν ἔχουν μέσα τους Θεό; Καί αὐτοί, πού δέν ἀσχολοῦνται μέ
τή θεϊκή διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν τους τί νομίζετε ὅτι φτιάχνουν; Ἰοῦδες
φτιάχνουν! Καί ἀλλοίμονό τους! Γιατί συγκεντρώνουν θησαυρούς ἐδῶ στήν γῆ καί ἀδιαφοροῦν
γιά τή Βασιλεία των Οὐρανῶν. Ἐξάλλου, αὐτά πού συγκεντρώνουν ἐδῶ, οὔτε καί οἱ ἴδιοι
θά προλάβουν νά τά ἀπολαύσουν, ἀλλά οὔτε καί τά κακομαθημένα παιδιά τους θά
μπορέσουν νά τά διατηρήσουν. Καί ξέρετε γιατί; γιατί οἱ μέν γονεῖς ἔχουν
προσβληθεῖ ἀπό ἀνίατη ἀρρώστια, πού λέγεται φιλαργυρία. Καί μέ αὐτή θά πεθάνουν
ἀγκαλιά! Ὅλα τα ἄλλα ἀγαθά, πού ἔδωσε ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο τούς ἀφήνουν ἀδιάφορους.
Ἑπομένως θά πεθάνουν χωρίς νά μπορέσουν νά τά ἀπολαύσουν! Τά δέ παιδιά τους, ἀνίκανα,
ὅπως τά κατάντησαν, δέν θά εἶναι σέ θέση νά τά διατηρήσουν! Γιατί, τό νά
διατηρήσει κανείς τά ἀγαθά, εἶναι δυσκολότερο ἀπό τό νά τά ἀποκτήσει!» [3].
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος θεωρεῖ αὐτούς τούς γονεῖς
πού εἶναι κολλημένοι στόν πλοῦτο καί τά βιοτικά χειρότερους καί ἀπό τούς
παιδοκτόνους. Γράφει: «Ἀπὸ πουθενὰ ἀλλοῦ δὲν προέρχεται ἡ διαστροφὴ τῶν
παιδιῶν παρὰ μόνο ἀπὸ τὸ ὑπερβολικὸ ἐνδιαφέρον (τῶν γονέων) γιὰ τὰ βιωτικά. Μὲ
τὸ νὰ ἀποβλέπουν δηλαδὴ μόνο σὲ ἐκεῖνα καὶ μὲ τὸ νὰ θέλουν νὰ μὴν ἀσχοληθοῦν μὲ
τίποτε ἄλλο, ἀναγκάζονται νὰ ἀμελοῦν μαζὶ μὲ τὴ
δική τους ψυχὴ καὶ τὰ παιδιά. Αὐτοὺς τοὺς πατέρες – καὶ ἂς μὴ
νομίσει κανεὶς ὅτι αὐτὸ ποὺ λέω τώρα εἶναι ἀποτέλεσμα θυμοῦ – θὰ τοὺς
χαρακτήριζα χειρότερους καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους παιδοκτόνους. Διότι ἐκεῖνοι
χωρίζουν βέβαια τὸ σῶμα ἀπὸ τὴν ψυχὴ, αὐτοὶ ὅμως φέροντας καὶ τὸ σῶμα μαζὶ μὲ τὴν
ψυχὴ τὴν ρίχνουν στὴ φωτιὰ τῆς κολάσεως. Καὶ ἐκεῖνο τὸ θάνατο ὁπωσδήποτε θὰ τὸν
ὑποστεῖ, ἐπειδὴ ὑπάρχει ὁ φυσικὸς νόμος, αὐτὸν ὅμως μπορεῖ καὶ νὰ τὸν ἀποφύγει,
ἐὰν δὲν τὸ ὁδηγοῦσε ἐκεῖ ἡ ἀδιαφορία τῶν
πατέρων. Ἐπὶ πλέον τὸ θάνατο τοῦ σώματος θὰ τὸν ἐξαφανίσει ἐντελῶς ὅταν ἔλθη ἡ ἀνάστασις,
τὴν καταστροφὴ ὅμως τῆς ψυχῆς, τίποτε πιὰ δὲ θὰ μπορέσει νὰ τὴν ἐξουδετερώσει.
Διότι δὲν τὴν ἀκολουθεῖ πιὰ ἡ σωτηρία, ἀλλὰ εἶναι καταδικασμένη νὰ τιμωρῆται αἰώνια.
Ὥστε δίκαια θὰ χαρακτηρίζαμε τοὺς γονεῖς αὐτοὺς
χειρότερους ἀπὸ τοὺς παιδοκτόνους. Διότι δὲν εἶναι τὸ ἴδιο νὰ ἀκονίσει κανεὶς
ξίφος καὶ τὸ νὰ ὁπλίσει καὶ νὰ τὸ τοποθετήσει στὸ λαιμὸ τοῦ παιδιοῦ, ὅσο εἶναι
φοβερὸ τὸ νὰ καταστρέψη τὴν ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀπώλεια.
Διότι γιὰ μᾶς δὲν ὑπάρχει πιὸ πολύτιμο ἀπὸ τὴν ψυχή»[4].
Δυστυχῶς ἀσχολοῦνται οἱ γονεῖς μέ τίς ἐπιχειρήσεις
τους, τήν καριέρα τους καί ξεχνοῦν ὅτι ἔχουν παιδιά. Ξεχνοῦν
ὅτι ἡ κύρια ἀποστολή τους εἶναι νά τά μεγαλώσουν διαπαιδαγωγόντας τα ὀρθόδοξα,
χριστιανικά.
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος πάλι, ἀπευθυνόμενος στούς
γονεῖς, λέγει ὅτι, τότε φέρεις ἐπάξια τόν τίτλο τοῦ πατέρα καί τῆς μητέρας, ὅταν
ζήσεις ἐσύ πνευματικά, ἀλλά συνάμα βοηθήσεις καί τό παιδί σου νά
ένεργοποίήσει τήν Βαπτισματική Χάρη, νά μετανοήσει καί νά σωθεῖ.
Δέν εἶσαι γονιός μόνο ὅταν γεννᾶς, ἀλλά γίνεσαι
πραγματικός πατέρας καί μητέρα, ὅταν ἀναγεννᾶς πνευματικά τό παιδί σου. Τότε «ἀποκαθιστᾶς» πραγματικά
τό παιδί σου, ὄχι ὅταν τό ὁδηγήσεις στό γάμο ἁπλῶς, ἀλλά ὅταν τό βάλεις
στόν δρόμο γιά τόν Παράδεισο: Τό μάθεις νά ἐξομολογεῖται τάκτικά, νά ἐκκλησιάζεται,
νά κοινωνεῖ, νά ἀσκεῖται πνευματικά, νά ἐγκρατεύεται, νά προσεύχεται, νά μελετᾶ
τίς Ἅγιες Γραφές κ.λ.π. Ἄν δέν καταφέρεις νά τό σώσεις, κινδυνεύεις καί σύ
νά μήν σωθεῖς[5].
[1] http://www.phys.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/gerontikon/porphyrios_sayings.htm,
ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Κ. Γιαννιτσιώτη: Κοντά στό γέροντα Πορφύριο.
[2] Γίνεται
ἄτομο καί ὄχι πρόσωπο διότι πρόσωπα γινόμαστε μόνο ὅταν ἀγαπήσουμε ἀνιδιοτελῶς
τόν Θεό καί τούς ἄλλους. Αὐτό γίνεται μόνο ὅταν ζήσουμε σύμφωνα μέ τίς ἐπιταγές
τῆς Ὀρθόδοξης Ἱερᾶς Παράδοσής μας (ζώντας σωστά μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία).
[3] Καλλιάτσου
Ἀνάργυρου, Ὁ Πατήρ Πορφύριος: Ὁ Διορατικός, Ὁ Προορατικός, Ὁ Ἰαματικός, Στ΄ ἔκδοση,
σελ. 136-140.
[4] Ἱεροῦ
Χρυσοστόμου, Πρὸς τοὺς πολεμοῦντας τοῖς ἐπὶ τὸ μονάζειν ἐνάγουσιν, Γ΄ΕΠΕ
27, 456-470.PG 47, 352-356)
Ἀπὸ τὸ βιβλίο: ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Χρυσοστομικὸς Ἄμβων Γ΄, «Ο ΓΑΜΟΣ, Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ», Ἔκδοσις: Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη Ἅγ. Ὅρους,
http://eisdoxantheou-gk.blogspot.com/2011/10/blog-post_10.html
[5]Ἱερομονάχου
Σάββα Ἁγιορείτου, Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς κατά τόν Γέροντα Πορφύριο, Β΄ ἔκδοση
σελ. 111-116.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
hristospanagia.gr
