Γερολαδάδες

Του Χρήστου Χωμενίδη 

Την επομένη που έβαλε λουκέτο ο κυριότερος ανταγωνιστής του στην περιοχή, ο ιδιοκτήτηςμιάς μεσαίας επιχείρησης με μοντέρνο προφίλ και καλή έως τότε φήμη, άρχισε να καλεί έναν-έναν τούς υπαλλήλους του και να επαναδιαπραγματεύεται τις αποδοχές τους. Να τους ζητάει να δεχθούν, ατύπως φυσικά, μειώσεις είκοσι, τριάντα ή και πενήντα ακόμα τοις εκατό. Ουσιαστικά τους πρότεινε μισθούς πείνας, οι οποίοι μοναχά σαν φιλοδώρημα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αξιοπρεπείς. Σε όσους τον ρωτούσαν -με έναν συνδυασμό αφέλειας και παρρησίας- τι είχε αλλάξει στην απόδοσή τους, ώστε να αντανακλάται τόσο τραυματικά στο πορτοφόλι τους, ο εν λόγω εργοδότης απαντούσε με αφοπλιστική ειλικρίνεια. "Τίποτα απολύτως. Εσύ, πουλάκι μου, όσο φτουρούσες, φτουράς. Υπάρχει όμως πλέον και ο άνεργος από το απέναντι μαγαζί. Πολύ θα χαιρόταν να τον προσλάβω στη θέση σου...".

Ζώντας στην πιάτσα, έχετε σίγουρα ακούσει, πληροφορείστε καθημερινά, ανάλογα περιστατικά. Επιχειρηματίες κάθε διαμετρήματος, οι οποίοι επικαλούνται και εκμεταλλεύονται την κρίση προκειμένου να συμπιέσουν στο μη παρέκει το μισθολογικό τους κόστος. 

Αποπειρώνται ενίοτε να τηρήσουν τα προσχήματα. Κλαίγονται για το χάλι της οικονομίας, τα ρίχνουν στους πολιτικούς, στα μνημόνια, προειδοποιούν εν τέλει πως εάν τυχόν δεν συναινέσει ο εργαζόμενος στη δραματική υποτίμησή του, θα αναγκαστούν να κηρύξουν πτώχευση, "πράγμα που θα μας καταστρέψει όλους..." Άλλοτε είναι ολοσδιόλου κυνικοί. Θέτουν το τελεσίγραφο και περιμένουν επί τόπου την απάντηση τού αιφνιδιασμένου υπαλλήλου. 

Το εξωφρενικό είναι ότι οι εν λόγω γερολαδάδες περνιούνται για φιλελεύθεροι. Ισχυρίζονται ότι αυτό σημαίνει ελεύθερη οικονομία, νόμος της αγοράς. Πως το να τρώει το μεγάλο ψάρι το μικρό με βουλιμία πιράνχας συνιστά υγεία, μοχλεύει τον ανταγωνισμό, αυξάνει την παραγωγικότητα. Κούνια που τους κούναγε!

Σπρώχνοντας ανθρώπους στην ανέχεια, αναγκάζοντάς τους να φυτοζωούν ή να εξαρτώνται -στην πιό παραγωγική τους ηλικία- από το χαρτζιλίκι γονιών και παππούδων, συμβάλλοντας στο μέτρο των δυνατοτήτων σου στην αποσάθρωση της μεσαίας τάξης, μόνο κακό κάνεις. Μην απορείς που ο τζίρος των επιχειρήσεων -ακόμα και της δικής σου- πέφτει συνέχεια. Έχεις προσωπικά συμβάλει σε αυτό. 

Ο περιθωριοποιημένος εξάλλου, εκείνος που δεν μπορεί να καταναλώσει παρά τα απολύτως απαραίτητα για την επιβίωσή του, εκείνος που δεν τολμά πλέον να ονειρευτεί -πόσω δε μάλλον να επενδύσει- στη βελτίωση των εισοδημάτων του και της κοινωνικής του θέσης, καταντά μνησίκακος. Εκδικητικός. Επιθετικός. Ποντάρει ως πολίτης στις πιό ακραίες πολιτικές δυνάμεις. Φαντασιώνεται μια γενική καταστροφή που θα τους φέρει όλους στη δική του κατάσταση. Τείνει ευήκοον ους στο παραλήρημα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, ακόμα και των "Πυρήνων της Φωτιάς". "Μπουρλότο παντού!" πληκτρολογεί στο διαδίκτυο, στο οποίο είναι κολλημένος μέρα-νύχτα, αφού δεν έχει πού αλλού να διαθέσει τον χρόνο του. Μην εκπλαγείς αν τον δεις κάποτε στο δρόμο, να τα σπάει και να τα καίει. Ευθύνεσαι για την απόγνωσή του. 

Ακόμα όμως κι εκείνος ο οποίος θα σκύψει το κεφάλι ώστε να μη στερηθεί τη δουλειά του, μην αυταπατάσαι: Δεν θα έχει πλέον το παραμικρό αίσθημα του ανήκειν στην επιχείρησή σου, δεν θα δείχνει ούτε το ελάχιστο φιλότιμο. Ίσα που θα τηρεί τα προσχήματα για να μην σού προσφέρει αφορμή να τον απολύσεις. Εσύ θα παριστάνεις πως τον πληρώνεις κι εκείνος θα υποδύεται ότι εργάζεται. Όπως συνέβαινε στις χώρες του "υπαρκτού σοσιαλισμού". Στη Σοβιετική Ένωση και τους δορυφόρους της, όπου οι γερολαδάδες δεν σταδιοδρομούσαν παριστάνοντας τους καπιταλιστές αλλά αναρριχωμένοι τα σκαλοπάτια της νομενκλατούρας.

Δεν απαιτείται καν καλλιέργεια, ευαισθησία, νοιάξιμο για τους πιό αδύναμους. Δυό δράμια μυαλό χρειάζεται για να αντιληφθεί κανείς ότι οι στυγνές συμπεριφορές γυρίζουν μπούμερανγκ. Πως αντιμετωπίζοντας τους εργαζόμενους σαν να'ναι δουλοπάροικοι, σκάβεις τον λάκκο σου. Μια κοινωνία των άκρων, αποτελούμενη από πολύ πλούσιους και πολύ φτωχούς, είναι μια κοινωνία φρικτά πολωμένη. Η πόλωση φέρνει υστέρηση και η υστέρηση πόλωση - δεν το είπε Αριστερός αυτό.

Αφορμή για να γράψω τα παραπάνω μού έδωσε η συμπεριφορά ενός εκδότη, που από σεμνότητα δεν θα επέτρεπε ποτέ να αναφερθεί το όνομά του. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε προ ετών η εταιρεία του, είχε αποφασίσει να μειώσει τις αποδοχές ολόκληρου του προσωπικού κατά 15%. Λίγο αφότου το ανακοίνωσε -κανείς δεν διανοήθηκε να διαμαρτυρηθεί-, ένα βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε, άρχισε να πουλάει σαν τρελό. Έγινε το μπεστ-σέλερ της χρονιάς. "Άκυρη η περιστολή των μισθών" έγραψε σε διορθωτικό μέηλ. "Πήραμε ανάσα. Προχωράμε μαζί."  

* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας

capital.gr