"Ένας ταπεινός λογισμός κάνει αμέσως την Χάρη του Θεού να ενεργεί"

– Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση πῶς ἕνας ταπεινὸς λογισμὸς κάνει ἀμέσως τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐνεργῆ. Εἶχε ἔρθει στὸ Καλύβι ἕνα ξένο γατάκι. Τὸ καημένο, φαίνεται, κάτι εἶχε φάει ποὺ τὸ πείραξε καὶ ζητοῦσε βοήθεια. Χτυπιόταν ἀπὸ τὸν πόνο καὶ πεταγόταν σὰν τὸ χταπόδι, ὅταν τὸ χτυποῦν... Τὸ λυπόμουν ποὺ τὸ ἔβλεπα σ᾿ αὐτὴν τὴν κατάσταση, ἀλλὰ δὲν μποροῦσα νὰ κάνω τίποτε. Τὸ σταύρωνα, τὸ ξανασταύρωνα, τίποτε! «Βρὲ ταλαίπωρε, λέω τότε στὸν ἑαυτό μου, βλέπεις τὰ χάλια σου; Τόσα χρόνια καλόγερος, οὔτε ἕνα γατὶ δὲν μπορεῖς νὰ βοηθήσης!». Μόλις ἐλεεινολόγησα τὸν ἑαυτό μου, ἐκεῖ ποὺ τὸ γατάκι κόντευε νὰ ψοφήση, ἀμέσως συνῆλθε. Ἦρθε κοντά μου, μοῦ ἔγλειφε τὰ πόδια καὶ ἔκανε χαρούμενο ὄμορφες τοῦμπες... Τί δύναμη ἔχει ἡ ταπείνωση! Γι᾿ αὐτὸ λέει: «Ἐν τῇ ταπεινώσει ἡμῶν ἐμνήσθη ἡμῶν ὁ Κύριος»16. 

Ἔχω προσέξει ὅτι ἕνας ταπεινὸς λογισμὸς κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ λάμπη, νὰ ἀκτινοβολῆ. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος παίρνη ὅλο τὸ σφάλμα ἐπάνω του, τὸν λούζει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ. Ἦρθε προχθὲς ἕνας γιατρὸς ποὺ ἔχει πολλὰ παιδιὰ καὶ μοῦ εἶπε: «Πάτερ μου, ἔχω πολλὴ ὑπερηφάνεια καὶ γίνεται αἰτία ἡ δική μου ὑπερηφάνεια νὰ κάνουν ἀταξίες τὰ παιδιά». Καὶ τὸ ἔλεγε αὐτὸ μπροστὰ στὰ παιδιά του καὶ τὰ μάτια του ἦταν βουρκωμένα, ἀλλὰ τὸ πρόσωπό του ἔλαμπε! Τὸ ἴδιο πρόσεξα πρὸ ἡμερῶν καὶ ἐδῶ. Ἦρθαν μερικὲς ἀδελφὲς νὰ συζητήσουμε. Εἴπαμε διάφορα· ἀναγκάστηκα νὰ τὶς μαλώσω πολύ. Μία ἀπὸ αὐτὲς δὲν βοηθήθηκε καθόλου· κρύα ἦρθε, κρύα ἔφυγε· μόνον ἐκεῖ πέρα ἔλεγε τὰ κουσούρια τῶν ἄλλων χαρτὶ καὶ κάνει δουλειὰ στὸν ἑαυτό του, ἔχει αὐτὸ τὸ ...χάρισμα! Μία ἄλλη στρυμώχθηκε, μέχρι ποὺ ἔκλαψε. Ταπεινώθηκε, ἀλλὰ μετὰ ἔλαμπε τὸ πρόσωπό της. Βλέπετε τί κάνει ἕνας ταπεινὸς λογισμὸς μὲ συντριβή! Ἀμέσως πᾶνε ὅλα τὰ κουσούρια στὴν ἄκρη, τακτοποιεῖται ὁ ἄνθρωπος καὶ ἀκτινοβολεῖ τὸ πρόσωπό του· ἐνῶ μὲ ἕναν λογισμὸ ὑπερήφανο ἢ βλάσφημο σκοτεινιάζει.

Ὅσο ἀνεβάζει πνευματικὰ τὴν ψυχὴ ἕνας πολὺ ταπεινὸς λογισμὸς ποὺ θὰ φέρη γιὰ μιὰ στιγμὴ ὁ ἄνθρωπος, δὲν τὴν ἀνεβάζουν χρόνια ὁλόκληρα ἀγῶνες ὑπερφυσικοί.

– Γέροντα, ἂν κάποιος εἶναι ὑπερήφανος καὶ βάλη ἕναν ταπεινὸ λογισμό, θὰ τὸν βοηθήση ὁ Θεός;

– Ἔμ, ἂν βάλη ἕναν ταπεινὸ λογισμό, τότε δὲν θὰ εἶναι ὑπερήφανος· θὰ εἶναι ταπεινὸς καὶ θὰ τὸν βοηθήση ὁ Θεός. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τρεπτός· πάει μιὰ ἀπὸ ᾿δῶ‐μιὰ ἀπὸ ᾿κεῖ, ἀνάλογα μὲ τὸ τί λογισμὸ ἔχει. Ὁ ὑπερήφανος, ἂν βάλη ἕναν ταπεινὸ λογισμό, βοηθιέται. Καὶ ὁ ταπεινός, ἂν φέρη ἕναν ὑπερήφανο λογισμό, παύει νὰ εἶναι ταπεινός. Εἶναι κανεὶς σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση; Ἂν ὑπερηφανευθῆ, τὸν ἐγκαταλείπει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ φθάνει σὲ ἄσχημη κατάσταση. Εἶναι σὲ ἄσχημη κατάσταση, γιατὶ ἔκανε λ.χ. κάποιο σφάλμα; Ἂν συναισθανθῆ τὸ σφάλμα του καὶ μετανοήση εἰλικρινά, ἔρχεται ἡ ταπείνωση καὶ φθάνει σὲ καλὴ κατάσταση, γιατὶ ἡ ταπείνωση φέρνει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά, γιὰ νὰ γίνη ἡ ταπείνωση μόνιμη κατάσταση στὸν ἄνθρωπο, ὥστε νὰ παραμείνη μέσα του ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, χρειάζεται δουλειὰ πνευματική.

13 Βλ. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Ἁγιορεῖται Πατέρες καὶ Ἁγιορείτικα, Ἱ. Ἡσυχ. Εὐαγγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης, 112005, σ. 31.

14 Βλ. Β´ Κορ. 12, 2.

15 Ματθ. 11, 29.

16 Ψαλμ. 135, 23.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς»