"Έξυπνος είναι ο εξαγνισμένος άνθρωπος"

– Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν τροχίζη τὸ μυαλό μὲ τὸ Θεῖο, ἀλλὰ τὸ τροχίζη μὲ τὴν πονηριά, παραδίνει τὸν ἑαυτό του στὸν διάβολο. Καλύτερα νὰ τὸ εἶχε χάσει τὸ μυαλό, γιὰ νὰ ἔχη ἐλαφρυντικά τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως. 

– Γέροντα, διαφέρει ἡ ἁπλότητα ἀπὸ τὴν πονηριά;

– Ναί, ὅσο ἡ ἀλεποῦ ἀπὸ τὸ τσακάλι. Τὸ τσακάλι, ἄν δή κάτι καὶ τὸ θέλη, μὲ λεβεντιά θὰ πάη νὰ τὸ πάρη. Ἐνῶ ἡ ἀλεποῦ θὰ κάνη πονηριές καὶ μετά θὰ πάη νὰ τὸ πάρη.

– Μπορεῖ, Γέροντα, νὰ θεωρῆ κανεὶς τὴν πονηριά γιὰ ἐξυπνάδα;

– Ναί, μπορεῖ, ἀλλά, ἄν ἐξετάζη τὸν ἑαυτό του, θὰ καταλάβη τί εἶναι πονηριά καὶ τί ἐξυπνάδα. Ἔχει τὸν πίνακα ἀναγνωρίσεως. Ποιά εἶναι τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη κ.λπ.105 Ἔχει συγγένεια μ΄ αὐτά; Ἄν δὲν συγγενεύη μ΄ αὐτά, θὰ ἔχη κάτι τὸ σατανικό, θὰ ἔχη γνωρίσματα τοῦ ταγκαλακιοῦ.

Ἔξυπνος εἶναι ὁ ἐξαγνισμένος ἄνθρωπος, ὁ καθαρισμένος ἀπὸ τὰ πάθη. Αὐτός ποὺ ἔχει ἁγιάσει καὶ τὸ μυαλό του, αὐτός εἶναι ὁ πραγματικά ἔξυπνος. Ἅμα δὲν ἁγιασθῆ τὸ μυαλό, ἡ ἐξυπνάδα δὲν ὠφελεῖ σὲ τίποτε.

Νά, οἱ δημοσιογράφοι, οἱ πολιτικοί, ἔξυπνοι εἶναι, ἀλλὰ πολλοί ἀπὸ αὐτούς, ἐπειδή δὲν ἔχουν ἁγιασμένο τὸ μυαλό τους, ἐκεῖ ποὺ λένε ἐξυπνάδες, λένε καὶ ἀνοησίες. Ἀπὸ τὴν πολλή ἐξυπνάδα λένε μεγάλες ἀνοησίες! Ἄν δὲν ἀξιοποιήση ὁ ἄνθρωπος τὸ μυαλό, τὸ ἐκμεταλλεύεται ὁ διάβολος. Ἄν δὲν ἀξιοποιήση τὴν ἐξυπνάδα γιὰ τὸ καλό, τὴν χρησιμοποιεῖ ὁ διάβολος γιὰ τὸ κακό.

– Δηλαδή, ἐπειδή δὲν ἀξιοποίησε τὴν ἐξυπνάδα, δίνει καὶ δικαίωμα στὸν διάβολο;

– Ἅμα δὲν τὴν ἀξιοποιῆ, ἤδη τὰ δικαιώματα δίνονται μόνα τους. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἐργάζεται πνευματικά, ἀλλοιώνει τὸ καλό καὶ κάνει ὁ ἴδιος τὸ κακό, δὲν εἶναι ὅτι ὁ διάβολος τὸ κάνει. Ἕνας λ.χ. εἶναι ἔξυπνος, ἀλλὰ δὲν τὸ δουλεύει τὸ μυαλό του καὶ τεμπελιάζει. Ὅταν δὲν χρησιμοποιῆ τὸ μυαλό του, σὲ τί τὸν ὠφελεῖ ἡ ἐξυπνάδα;

– Μπορεῖ ἕνας ἄνθρωπος ποῦ εἶναι ἔξυπνος, ἀλλὰ ἔχει πάθη, νὰ ἔχη σωστή κρίση;

– Κάτ΄ ἀρχάς νὰ προσέξη νὰ μήν πιστεύη στὸ μυαλό του, γιατί, ἄν εἶναι πνευματικός ἄνθρωπος, θὰ πλανηθῆ καὶ, ἄν εἶναι κοσμικός, θὰ τρελλαθῆ.

Νὰ μήν πιστεύη στὸν λογισμό του. Νὰ ρωτάη, νὰ συμβουλεύεται, νὰ ἁγιάση τὴν ἐξυπνάδα του. Καὶ γενικά ὅλα ὅσα ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ὅλα νὰ τὰ ἁγιάζη. Ὅταν ἡ ἐξυπνάδα ἁγιασθῆ, βοηθάει νὰ ἀποκτήση κανεὶς τὴν διάκριση. Ἕνας ἔξυπνος, ἄν δὲν ἁγιασθῆ, δὲν ἔχει πνευματική διάκριση. Ἕνας πάλι ἀπὸ τὴν φύση τοῦ ἁπλός μπορεῖ ἕναν πλανεμένο νὰ τὸν πάρη γιὰ ἅγιο καὶ ἕναν θηλυπρεπῆ νὰ τὸν πάρη γιὰ εὐλαβῆ. Ἐνῶ, ὅταν ἐξαγνισθῆ ὁ ἔξυπνος, γίνεται πολύ διακριτικός.

– Γέροντα, πῶς ἐξαγνίζεται ἡ ἐξυπνάδα;

– Γιὰ νὰ ἐξαγνισθῆ, δὲν πρέπει ὁ ἄνθρωπος νὰ δέχεται τὰ τηλεγραφήματα τοῦ πονηροῦ οὔτε καὶ νὰ σκέφτεται πονηρά, ἀλλὰ νὰ ἐνεργή ὅλο μὲ καλωσύνη καὶ ἁπλότητα. Ἔτσι ἔρχεται ἡ διαύγεια ἡ πνευματική, ὁ θεῖος φωτισμός, καὶ τότε ὁ ἄνθρωπος βλέπει καρδιές ἀνθρώπων καὶ δὲν βγάζει ἀνθρώπινα συμπεράσματα.

– Γέροντα, ἡ διάκριση ἔχει σχέση μὲ τὴν γνώση;

– Ἡ διάκριση ἔρχεται ἀπὸ τὸν θεῖο φωτισμό. Ἕνας μπορεῖ νὰ διαβάζη Πατέρες, νὰ γνωρίζη σωστὰ ὁρισμένα πράγματα, νὰ ἀγωνίζεται καὶ νὰ προσεύχεται. Ἡ διάκριση ὅμως ἔρχεται μὲ τὸν θεῖο φωτισμό, ποὺ εἶναι ἄλλο πράγμα.

– Παλιά, Γέροντα, ἦταν καλύτερος ὁ κόσμος;

– Ὄχι πώς ἦταν καλύτερος, μόνον ποὺ οἱ παλαιοί ἄνθρωποι εἶχαν τὴν ἁπλότητα καὶ τὸν καλό λογισμό. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι τὰ βλέπουν ὅλα μὲ πονηριά, γιατί τὰ μετροῦν ὅλα μόνο μὲ τὸ μυαλό.

Τὸ εὐρωπαϊκό πνεῦμα πολύ κακό ἔκανε. Αὐτὸ εἶναι ποὺ σακάτεψε τούς ἀνθρώπους. Οἱ ἄνθρωποι τώρα θὰ ἦταν σὲ πολύ καλή πνευματική κατάσταση, γιατί οἱ πιὸ πολλοί λίγο‐πολύ εἶναι μορφωμένοι, καὶ θὰ μποροῦσες νὰ συνεννοηθῆς.

Ἀλλά τούς δίδαξαν τὴν ἀθεΐα, ὅλα αὐτὰ τὰ σατανικά, ὅποτε τούς ἀχρήστεψαν καὶ δὲν μπορεῖς νὰ συνεννοηθῆς. Παλιά δὲν μποροῦσες νὰ συνεννοηθῆς μὲ κάποιον, ἄν δὲν εἶχε εὐλάβεια, δὲν εἶχε καὶ μόρφωση.

Θυμᾶμαι, ἕνας καλόγερος μία φορά, ὅταν ἄκουσε στὴν Προηγιασμένη νὰ μνημονεύουν «Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης»106, νόμιζε ὅτι μνημόνευαν τὸν Πάπα τῆς Ρώμης καὶ σκανδαλίσθηκε. «Δὲν τὸ περίμενα, εἶπε. Παπιστές γινήκατε!», καὶ σηκώθηκε καὶ ἔφυγε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία!

Νά, βλέπεις τί κάνει ἡ ἄγνοια! Ἡ ἄγνοια εἶναι φοβερό. Τὸ μεγαλύτερο κακό κάνουν αὐτοί ποὺ ἔχουν εὐλάβεια καὶ βλάβη μαζί. Χωρίς νὰ ἐξετάζουν, δημιουργοῦν προβλήματα.

105. Βλ. Γαλ. 5, 22‐23.

106. Ὁ Ὅσιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος, Πάπας Ρώμης (540‐604), εἶναι Ἅγιος της Ἐκκλησίας μας. Ἡ μνήμη τοῦ ἑορτάζεται στὶς 12 Μαρτίου.  

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Α’ «Μὲ Πόνο καὶ Ἀγάπη»