Γιατί ζητάμε να δούμε θαύματα;

Ο «νοεφώτιστος» ή αλλιώς ο αρχάριος στα πνευματικά, ιδιαίτερα στα πρώτα πνευματικά του βήματα, ενδέχεται να επιθυμεί να δει θαύματα για να πιστέψει. Αυτό συχνά έχει να κάνει με την έμπνευση - φαντασία που εγείρουν τα διάφορα αναγνώσματα θαυμάτων που βίωσαν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η υγιής πνευματικότητα στηρίζεται στα θαύματα τα οποία αποτελούν ένα μόνο μέρος της ζωής των αγίων. 
Στις παρακάτω γραμμές αναλύονται ο λόγοι που ενδεχομένως ωθούν τους πιστούς να επιζητούν τα θαύματα.

Αφού αυτοί τα έζησαν γιατί όχι και εμείς;

Το θαύμα είναι ένα ιδιαίτερο γεγονός που το βλέπουμε - νιώθουμε συνήθως με τις αισθήσεις μας αλλά δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε με τη λογική, παρά μόνο με την πίστη μας.

Είναι αλήθεια ότι ο Θεός, κατά Θεία Οικονομία, επιτρέπει να γίνονται θαύματα με σκοπό να τονώσουν - στερεώσουν την πίστη μας και να μας διδάξουν ειδικά όταν είμαστε νεοφώτιστοι. Ο Γέροντας Παΐσιος αναφέρει ότι «Στίς ἀρχές φυσικά μᾶς δίνει καμιά καραμέλα [ο Θεός γιά] νά μᾶς ξεγελάσει κι ἐμεῖς νομίζουμε ὅτι ἐργαστήκαμε. Μᾶς τήν ἔδωσε γιά νά μᾶς δείξει ὅτι ὑπάρχει ζαχαροπλαστεῖο πάνω, γιά νά πᾶμε μόνοι μας»[1]. Εάν η μία καραμέλα βέβαια δεν μας ικανοποιήσει και συνεχίζουμε να επιζητούμε τα διάφορα «πνευματικά γλυκίσματα» αντί για το ζαχαροπλαστείο, τότε ελλοχεύουν διάφοροι κίνδυνοι, ακόμη και πλάνη.

Αυτή η συμπεριφορά εάν χρονίσει, μπορεί να μεταμορφωθεί σε νοσηρή και εμπαθείς, ξερή αναζήτηση θαυμάτων. Αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως αναφέρεται παρακάτω:

- Η εσφαλμένη αντίληψη περί της αγιότητας που αποκτά ο νεοφώτιστος από τα διάφορα πνευματικά αναγνώσματα. Πολλές φορές παρατηρείται στους βίους των αγίων και των ευρύτερα γνωστών γερόντων, να δίνεται βαρύτητα στα χαρίσματα και τις θαυματουργικές ικανότητές τους. Αυτά βέβαια αποτελούν μία πηγή έμπνευσης και θαυμασμού αλλά δεν είναι ο αυτοσκοπός στην πνευματική ζωή. Δεν είναι τα χαρίσματα που κάνουν κάποιον άγιο. Αυτά είναι τα «δώρα» που χαρίζει ο Θεός στα γνήσια τέκνα του, τα οποία κοπίασαν και μόχθησαν με άσκηση και αγώνες για να τα λάβουν.
Άγιοι κατά τον Αγ. Ιωάννη τον Χρυσόστομο είναι: «[…] όλοι όσοι έχουν ορθή πίστη και ζωή. Κι αν ακόμα δεν κάνουν θαύματα, κι αν ακόμα δε διώχνουν δαιμόνια, είναι άγιοι.»

- Εσωτερικός πόθος αυτοπροβολής λόγω της εγωιστικής υπερηφάνειας και της κρυφής κενοδοξίας. «Εγώ έζησα αυτό και εκείνο, και την άλλη κατάσταση…», λέμε στον εαυτό μας ή και στους φίλους και γνωστούς. «Άρα όντος κοπιάζω και μοχθώ και οι κόποι μου επιβραβεύονται από τον Θεό, και δικαιούμαι να ζητήσω και άλλα θαύματα».

- Η προηγούμενη σκέψη συνήθως αγνοεί ή υποβιβάζει την παιδαγωγική περίοδο της πλούσιας Χάρης από τον Θεό, η οποία μας σκεπάζει και αποσκοπεί στο να στερεωθούμε στην πίστη. Το αποτέλεσμα είναι ο νεοφώτιστος να αποκτά εσφαλμένη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του. Έτσι σύμφωνα με τον γ. Παΐσιο ομοιάζει με «[…] τό μωρό παιδάκι, πού μόλις μεγαλώσει λίγο τό πιάνει ἡ μαμά του ἀπό τά χέρια καί αὐτό ἀνοίγει κάτι βήματα μεγάλα καί νομίζει ὅτι πάει καλά καί δέν παρεκλίνει»[1]. Ο λόγος είναι η έλλειψη αυτογνωσίας κατά την νηπιακή πνευματική ηλικία.

Χωρίς την αυτογνωσία και βασιζόμενος στις ίδιες δυνάμεις ο νεοφώτιστος νιώθει ότι κουράζεται αφού τα θαύματα που βίωνε στα πρώτα πνευματικά βήματα σιγά σιγά ελαττώνονται και σταδιακά η Θεία Χάρη συστέλλεται. Έτσι ο Γέροντας Παΐσιος έλεγε ότι: «ἐνῶ ξεκινᾶμε, τότε κουραζόμαστε […] μᾶς ἐγκαταλείπει λίγο ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ γιά νά ταπεινωθοῦμε»[1]. Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται σταδιακά η αυτοκριτική - αυτομεμψία αφού αναρωτιόμαστε: «Τι κάνω λάθος; Τα ίδια με πριν κάνω και τώρα… Τι άλλαξε;».

Αφού περάσει και αυτό το στάδιο, τότε έλεγε ο γ. Παΐσιος ότι, «ἔρχεται ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ, γνωρίζει τόν ἑαυτό του καί δέν πιστεύει στόν ἑαυτό του. Τότε καταλαβαίνει τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ»[1]. Ο νεοφώτιστος πλέον συνειδητοποιεί ότι ο Θεός μας βοηθά κατά πάντα και ότι καταφέρνουμε γίνεται μεν με την δική μας προαίρεση αλλά Εκείνος το επιτρέπει και το πραγματοποιεί σαν επιστέγασμα των αδύναμων προσπαθειών μας. Δηλαδή κατά κάποιο τρόπο, σταδιακά παύουν τα θαύματα ενώ η πλούσια Χάρη υποχωρεί, για να «απογαλακτιστεί» και να αρχίσει να ορθοποδεί ο νεοφώτιστος.

Τότε συνειδητοποιεί ότι τα δεκτικά δοχεία της Θείας Χάρης, οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας (των οποίων ο Βίοι του ξύπνησαν αρχικά τον «μωρό ζήλο») δεν έχουν καμία σχέση με τον εμπαθή εαυτό του που απλά επιζητά τα θαύματα ως μέσω καταξίωσης, αυτοπροβολής, αυταρέσκειας κλπ. Οι άγιοι λοιπόν, μεταδίδουν στον κόσμο τον θείο φωτισμό σιωπηλά, χωρίς να το επιδιώκουν, «πορευόμενοι ἐν ταῖς ὁδοῖς Αὐτοῦ». Η Θεία Χάρης τους προδίδει και ο Θεός τους αξιώνει να βιώνουν επαξίως τις θείες καταστάσεις και τα θαύματα τα οποία οι νεοφώτιστοι τόσο εύκολα και εγωιστικά επιζητούν.

Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς μήπως τελικά ακολουθείται το ρεύμα τις εποχής του «όλα εύκολα και γρήγορα» από το φαγητό μέχρι και τις πνευματικές μας αναζητήσεις.

Ας μην λησμονούμε ότι τα αγαθά αποκτώνται «ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις» (Β′ Κορ. 6, 4-5) και ας αναλογιστούμε τι λόγο θα δώσουμε για τα όποια θαύματα βιώσαμε. Ο Αγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης έλεγε: «Ο Θεός θα βάλει τότε από το ένα μέρος τις ευεργεσίες και χάριτες που μου έκανε και από το άλλο μέρος τις αμαρτίες μου και την κακή μεταχείριση που έκανα στα μυστήρια, στο Άγιο Του Σώμα και Αίμα, στις εμπνεύσεις και τους φωτισμούς που μου έστειλε και σε όλες τις άλλες Του χάριτες. Ποιος φόβος, λοιπόν και ποια απελπισία θα με περιβάλλουν τότε;»[2]

Επιλογικά, ο π. Αλέξανδρος Ελτσιανίνωφ αναφέρει ότι: «Εκείνοι, που αναζητούν αποδείξεις για την πίστη τους, βρίσκονται σε λαθεμένο δρόμο. Η πίστη είν’ ελεύθερη εκλογή· εκεί όπου υπάρχει επιθυμία γι’ αποδείξεις, επιθυμία κρυμμένη ακόμα κι από μας τους ίδιους -χωρίς να την συνειδητοποιούμε δηλαδή-, εκεί δεν υπάρχει πίστη. Τα σημεία της Θείας φανέρωσης δεν πρέπει να τα δεχόμαστε σαν «αποδείξεις», γιατί μ’ αυτό τον τρόπο υποβαθμίζουμε και μηδενίζουμε την πίστη μας»[3]. Άλλωστε, «μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες» (Ιωάν. κ΄ 20).

Γι’ αυτό αδελφοί μου όταν στερεωθούμε στην πίστη μας, ας αναλογιστούμε την εγωιστική ασέβεια και υπερηφάνεια που κρύβει η αναζήτηση των θαυμάτων, και ας επιδιώξουμε την απόκτηση των αρετών που ελκύουν την Χάρη του Θεού και όχι την απόκτηση των διαφόρων χαρισμάτων. Γιατί όπως έλεγε ο Αγ. Σεραφείμ του Σάρωφ: «ὁ σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

Ο Θεός μεθ’ ημών!

Πηγή: Ανώνυμος

Σημειώσεις:

1. Πρωτ. Διονυσίου Δ. Τάτση, «Αθωνικόν Ημερολόγιον - Διδαχές ενός Γέροντος». Εκδ.: Ορθόδοξος Τύπος. Αθήνα

2. Αγίου Νικοδήμου, «Φυλακτήριον της Ψυχή - Ημέρα ΙΕ′». Επιμέλεια: π. Παναγιώτης Δ. Ρούβαλης. Απόδοση κειμένου: Πανωραία Ρούβαλη-Μικρογιαννίδη, Φιλόλογος

3. Πρεσβ. Αλεξάνδρου Ελτσιανίνωφ, «Πνευματικά Κεφάλαια – Σημειώματα Φιλοκαλικής Αυτογνωσίας». Εκδ.: Τήνος

synaxipalaiochoriou.blogspot