«Αν είχαμε στο νου μας,
αδελφοί, τα λόγια των αγίων πατέρων, αν τα μελετούσαμε παντοτινά, δύσκολα θ’
αμαρτάναμε, δύσκολα θα παραμελούσαμε τους εαυτούς μας. Αν π.χ., όπως
είπαν εκείνοι, δεν καταφρονούσαμε όσα μας φαίνονται μικρά και τιποτένια, δεν θα
πέφταμε στα μεγάλα και βαριά.
Όλοι ξέρετε πόσο μεγάλο αμάρτημα είναι να
κρίνουμε τον πλησίον. Τι βαρύτερο υπάρχει απ’ αυτό; Τι άλλο μισεί και
αποστρέφεται τόσο ο Θεός; Όπως είπαν και οι πατέρες, δεν υπάρχει χειρότερο
πράγμα από την κατάκριση. Και όμως, σ’ ένα τέτοιο μεγάλο κακό φτάνει κανείς από μερικές ασήμαντες απροσεξίες.
Αν δεχθείς μια μικρή υποψία για τον πλησίον, αν
πεις, “Τι είναι ν’ ακούσω τι λέει αυτός ο αδελφός; Τι είναι να πω κι εγώ ένα
λόγο; Τι είναι αν δω τι πάει να κάνει αυτός ο αδελφός ή εκείνος ο ξένος;”, τότε
ο νους αρχίζει ν’ αφήνει τις δικές του αμαρτίες και ν’ ασχολείται συνεχώς με
τους άλλους.
Από κει φτάνει κανείς στην κατάκριση,
στην καταλαλιά και στην εξουδένωση. Κι έπειτα πέφτει σ’
εκείνα που κατακρίνει. Τίποτα δεν απογυμνώνει τόσο τον άνθρωπο και δεν τον
φέρνει σε εγκατάλειψη Θεού, όσο η καταλαλιά, η κατάκριση και η εξουδένωση του
πλησίον. Γιατί άλλο είναι καταλαλιά, άλλο κατάκριση
και άλλο εξουδένωση.
Καταλαλιά είναι το να πεις για
κάποιον: “Είπε ψέματα” ή “οργίστηκε” ή “έπεσε σε πορνεία” κ.λπ. Ήδη μ’ αυτόν
τον τρόπο καταλάλησες, δηλαδή λάλησες σε βάρος του άλλου, φανέρωσες με
εμπάθεια το αμάρτημα του.
Κατάκριση είναι να πεις: “Ο τάδε
είναι ψεύτης”, “είναι οργίλος”, “είναι πόρνος”. Έτσι κατέκρινες ολόκληρη
τη ζωή του. Αυτό είναι βαρύτερο αμάρτημα. Γιατί άλλο είναι να πεις,
“οργίστηκε”, και άλλο να πεις, «είναι οργίλος”, και να βγάλεις έτσι συμπέρασμα,
καθώς είπα, για τη ζωή του ολόκληρη.
Και είναι τόσο βαριά ή κατάκριση, περισσότερο
από κάθε αμαρτία, ώστε κι ο ίδιος ο Χριστός έφτασε να πει: «Υποκριτή! Βγάλε
πρώτα το δοκάρι από το δικό σου μάτι, και τότε θα δεις καθαρά και θα μπορέσεις
να βγάλεις το σκουπιδάκι από το μάτι του αδελφού σου» (Ματθ. 7:5). Παρομοίασε
έτσι την αμαρτία του πλησίον με αγκίδα, ενώ τη δική σου κατάκριση με δοκάρι.
Τόσο βαριά είναι η κατάκριση.
Κι εκείνος ο Φαρισαίος, που προσευχόταν κι
ευχαριστούσε το Θεό για τα κατορθώματα του, δεν έλεγε ψέματα. Την αλήθεια
έλεγε. Και δεν καταδικάστηκε γι’ αυτό. Γιατί έχουμε χρέος να ευχαριστούμε το
Θεό, όταν αξιωθούμε να κάνουμε κάτι καλό, αφού Αυτός είναι συνεργός και βοηθός
μας. Γι’ αυτό, καθώς είπα, ο Φαρισαίος δεν καταδικάστηκε επειδή είπε, “Δεν
είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους”. Όταν όμως,
γυρνώντας στον τελώνη, είπε, “ούτε σαν κι αυτόν τον τελώνη” (Λουκ. 18, 9),
τότε καταδικάστηκε. Γιατί τότε κατέκρινε και αμάρτησε.
Τίποτα βαρύτερο λοιπόν, τίποτα χειρότερο από
την κατάκριση ή εξουδένωση του πλησίον. Γιατί να μην κατακρίνουμε καλύτερα
τους εαυτούς μας και τις δικές μας αμαρτίες, που τις ξέρουμε με ακρίβεια, και
που γι’ αυτές θα δώσουμε λόγο στο Θεό; Γιατί αρπάζουμε την κρίση από το
Θεό; Τι γυρεύουμε από το πλάσμα του Θεού;
Μα δεν τρέμουμε, ακούγοντας τι
έπαθε εκείνος ο μεγάλος ασκητής;
Αυτός έμαθε για κάποιον αδελφό ότι έπεσε σε
πορνεία, και είπε:
– «Αχ, άσχημα έκανε!».
Δεν ξέρετε τι φοβερό λέει γι’ αυτόν στο
Γεροντικό; Ότι του έφερε άγιος άγγελος την ψυχή εκείνου που αμάρτησε, και του
είπε:
– “Να, αυτός που έκρινες πέθανε. Πού ορίζεις
λοιπόν να τον βάλω; Στον παράδεισο ή στην κόλαση;”.
Υπάρχει τίποτα φοβερότερο απ’ αυτή την ενοχή;
Τι άλλο σημαίνει ο λόγος του αγγέλου στο γέροντα, παρά τούτο: “Επειδή εσύ είσαι
ο κριτής των δικαίων και των αμαρτωλών, πες μου, τι διατάζεις γι’ αυτή τη φτωχή
ψυχή; Την ελεείς ή την κολάζεις;”.
Συγκλονισμένος απ’ αυτό ο άγιος εκείνος
γέροντας, πέρασε την υπόλοιπη ζωή του με στεναγμούς, με δάκρυα, με μύριους
κόπους, παρακαλώντας το Θεό να του συγχωρήσει εκείνη την αμαρτία. Και τα έκανε
όλ’ αυτά, αν και είχε πέσει με το πρόσωπο στα πόδια του αγγέλου και πήρε τη
συγχώρηση».
Απόσπασμα
Αββάς Δωρόθεος (Γάζας)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου