Κεφάλαιον ΣΤ΄
«Πόσων ειδών είναι οί
λογισμοί.
Γνώριζε λοιπόν, Πνευματικέ, ότι γενικά όλοι οί
λογισμοί διαιρούνται σέ τρία. Καί άλλοι μέν είναι
λογισμοί καλοί, άλλοι δέ λογισμοί μάταιοι καί άργοί καί άλλοι λογισμοί κακοί.
“Οσον άφορά λοιπόν στούς καλούς λογισμούς, δέν είναι άνάγκη νά λεπτολογούμε
έδώ, πώς καί άπό ποιά μέρη γεννιώνται τής ψυχής· άρκούμαστε λοιπόν, ότι αύτοί
είναι καλοί καί στήν συνέχεια ώφέλιμοι καί σωτηριώδεις στήν ψυχή. Τόσο μόνο σού
λέμε, Πνευματικέ, ότι, έάν κανείς σού πή στήν έξομολόγησι, ότι έχει καλούς
λογισμούς, νά τόν συμβουλεύης νά προσέχη καλά, γιά νά ταπεινώνεται καί ποτέ νά
μή ξεθαρρεύση στόν έαυτό του καί ύπερηφανευθή· α’) διότι ό άνθρωπος άπό
μόνος του δέν μπορεί, όχι έργο καλό νά κάνη ή νά πή λόγο άγαθό, άλλ’ ούτε νά
σκεφθή έναν καλό λογισμό, χωρίς τήν δύναμι καί βοήθεια τού Θεού· «Άπό μόνοι μας δέν είμαστε ικανοί νά θεωρήσουμε ότι κάτι
προέρχεται άπό έμάς τούς ίδιους άλλά ή ικανότητά μας προέρχεται άπό τόν Θεό»
(Β’ Κορινθ. 3,5)· β’) διότι ό διάβολος είναι τόσο πανούργος καί
κακός, πού πολλές φορές καί άπό τό καλό βγάζει κακό καί διά μέσου τών άγαθών
λογισμών ρίχνει έκείνους, πού δέν προσέχουν, σέ οίησι καί έπαρσι καί
ύψηλοφροσύνη, άπό τήν όποια προέρχεται ή τής ψυχής άπώλεια καί ό θάνατος. “Ετσι
λέει ό Παϋλος
«Ή άμαρτία γιά νά φανή άμαρτία, μέσω τού άγαθού
μέ ώδήγησε στόν θάνατο» (Ρωμ. 7,13)· γ’) διότι ό άνθρωπος δέν παραμένει ποτέ σέ
μία κατάσταση άλλά είναι τόσο τρεπτός καί τόσο γρήγορα άλλοιώνεταη ώστε τήν μία
στιγμή βρίσκεται στόν Παράδεισο καί τήν άλλη στιγμή βρίσκεται στήν κόλασι μέ
τούς λογισμούς, όπως είπε ένας Όσιος. Καί ό Άγιος ’Ισαάκ λέει· «Μέ τήν διάνοια γινόμαστε καλλίτεροι καί μέ τήν διάνοια
γινόμαστε άχρηστοι» (Λόγ. μθ’ σελ. 300)· έτσι καί αύτός, πού σήμερα έχει
καλούς λογισμούς, αύριο μπορεί νά έχη κακούς. Καί δ’) νά τού λές, ότι ό
διάβολος έχει μεγαλύτερο φθόνο καί περισσότερο πόλεμο έναντίον έκείνων, πού
έχουν τούς καλούς λογισμούς· καί λοιπόν στήν συνέχεια καί αύτός χρειάζεται νά
έχη περισσότερο φόβο καί προσοχή μεγαλύτερη στόν έαυτό του.
Ποιοι είναι καί πώς
διορθώνονται οί μάταιοι λογισμοί.
Όσον άφορά λοιπόν στούς μάταιους καί καί άργούς
λογισμούς· άργούς καί μάταιους λογισμούς ονομάζω έκείνους,
πού δέν βοηθούν στόν σκοπό καί στό τέλος τής σωτηρίας, τόσο τής δικής μας
ψυχής, όσο καί τής τού πλησίον καί πού δέν άποσκοπούν στήν άναγκαία
χρεία καί σύστασι τού σώματός μας, άλλά στά περιττά καί σέ όσα είναι πάνω άπό
τήν άνάγκη, καί άν άκόμη είναι καί καλοί. Γεννιώνται λοιπόν οί μάταιοι καί
άργοί αύτοί λογισμοί, σύμφωνα μέ τόν μέγα Βασίλειο ή άπό τήν άργία τού νού, πού
δέν άσχολείται στά άπαραίτητα, ούτε πιστεύει, πώς ό Θεός είναι παρών καί
έξετάζει τίς καρδιές καί τούς διαλογισμούς· «Γίνεται ό
μετεωρισμός καί οί διαλογισμοί άπό τήν άργία τού νού, ό όποίος δέν
άσχολείται μέ τά άπαραίτητα· άργεί δέ ό νούς καί άμεριμνεί, έπειδή δέν
πιστεύει, ότι είναι παρών ό Θεός καί έξετάζει καρδιές καί νεφρούς… διότι
έκείνος πού σκέφτεται αύτό, ποτέ δέν θά τολμήση, ούτε θά έχη χρόνο νά σκεφθή
κάτι άπό αύτά, πού δέν βοηθούν τήν οικοδομή τής πίστεως, καί άν άκόμη φαίνεται,
ότι είναι καλό» (όρ. κατ’ έπιτ. κα’).
Γι’ αύτούς λοιπόν τούς άργούς καί μάταιους
λογισμούς συμβούλευε τόν μετανοούντα νά μή άφήνη τόν νού του νά ρεμβάζη καί νά μετεωρίζεται σέ αύτούς· α’)
διότι όπως γιά τόν άργό λόγο θά δώσουμε λόγο έν ημέρα κρίσεως, όπως είπε ό
Κύριος· «Σάς λέω ότι γιά κάθε άνώφελο λόγο, πού θά
πούν οί άνθρωποι, θά λογοδοτήσουν γι’ αύτόν τήν ήμέρα τής κρίσεως» (Ματθ.
12,36)· έτσι ίσως θά δώσουμε λόγο καί γιά τούς άργούς καί μάταιους
λογισμούς καί μάλιστα, έάν θεληματικά άφίνουμε τόν νού μας νά τρέχη σ’ αύτούς.
Καί αύτό είναι φανερό άπό έκεί, όπου ό Κύριος κατακρίνει καί κατηγορεί έκείνους
τούς δούλους, πού στέκονται άργοί· «Γιατί κάθεστε
έδώ άργοί όλη τήν ήμέρα;» (Ματθ. 20,6)· β’) διότι οί μάταιοι
αύτοί λογισμοί μάς ύστερούν άπό τούς ώφέλιμους καί σωτηριώδεις λογισμούς, τούς
όποίους μπορούσαμε νά έχουμε άντί γι’ αύτούς· καί γ’) έπειδή αύτοί καθ’
έαυτούς οί άργοί λογισμοί είναι κακοί, έπειδή γίνονται αίτια νά σταματήσουν οί
καλοί καί γίνονται άρχή τού κακού, έπειδή δίνουν
είσοδο καί άδεια στόν διάβολο νά σπείρη στόν άργό νού μας τά ζιζάνια τών
κακών λογισμών.
Έτσι τό διαβεβαιώνει ό Θεολόγος Γρηγόριος·
«Είθε νά χαθή ή κακία καί ή πρώτη της άρχή καί αύτός, πού σπέρνει τά ζιζάνια, πονηρός,
ένώ έμείς κοιμόμαστε, ώστε νά γίνεται άρχή τού κακού ή άμέλεια τού άγαθού, όπως
άκριβώς καί τού σκότους, ή τού φωτός ύποχώρησις» (Λόγ. στόν Έξισωτή)».
Απόσπασμα
Εισαγωγή κειμένων σε πρώτη
αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο από το Βιβλίο :
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
«ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ»
Σύντομη διδασκαλία πρός τόν
Πνευματικό πώς νά έξομολογή μέ βοηθό τούς Κανόνες τού άγίου Ίωάννου τού
Νηστευτού έξηγημένους μέ άκρίβεια, γλαφυρή συμβουλή πρός τόν μετανοούντα πώς νά
έξομολογήται, καί λόγο ψυχωφελή περί μετάνοιας.
Η ηλεκτρονική επεξεργασία
ψηφοποίηση σκανάρισμα, μορφοποίηση κειμένου και εικόνων έγινε από τον Ν.Β.Β
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου