Φάε, η αμαρτία δικιά μου - Διονύσης Παπαχριστοδούλου

Διάδρομος Νοσοκομείου. Αναμονή. Ο άλλος τρέχει και ρωτάει τους γιατρούς· "μην έχω αυτό, εκείνο ή το άλλο; πονάω εδώ, πονάω εκεί". Ιατρικές ορολογίες. Αγωνία. Αναμονή σ’ έναν μακρύ διάδρομο. Οι θάλαμοι στο πλάι άδειοι. Δεν πρόκειται για λαϊκό νοσοκομείο, μα για πολυτελείας ... για τους λίγους. Παραδίπλα σ‘ ένα θάλαμο ο ασθενής και οι επισκέπτες· κάποιοι γνωστοί και μια γιαγιά. Προσφέρονται κεράσματα. Είναι Παρασκευή. Νηστεία. "Πάρε γιαγιά". "Ευχαριστώ νηστεύω". "Έλα γιαγιά πάρε". "Ευχαριστώ δεν τρώω". "Φάε ρε γιαγιά η αμαρτία δικιά μου ...".

Συχνά τυχαίνει σε παρέες κάποιος να μη νηστεύει και να λέει με “αυτοθυσία” στον άλλο που νηστεύει "φάε, η αμαρτία δικιά μου". Λές και η νηστεία είναι φόρος που θα μπορούσε να πληρώσει ο συνέταιρος. Η προτροπή αυτή δείχνει τη νομικιστική αντίληψη που έχουμε για τη σχέση μας με την Εκκλησία. Έγκλημα και τιμωρία. Νόμος, παράβαση, ενοχή, χρέος, ποινή, εξιλέωση, πληρωμή. Αντίληψη που οφείλεται στο μεσαιωνικό εκβαρβαρισμό που κυριάρχησε στη χώρα μας κυρίως μετά το 1821. Οι κανόνες της Εκκλησίας υποβιβάζονται σε στείρους νόμους και κυριαρχεί το άγχος μην τυχόν τους παραβεί κανείς, οπότε θα ακολουθήσει η τιμωρία.

Ο νόμος του κράτους απλώς καταπιέζει, αλλά τον ανεχόμαστε, προκειμένου να λειτουργεί στοιχειωδώς η κοινωνία. Ο νόμος της Εκκλησίας, οι κανόνες, υπάρχουν για να μας θεραπεύουν. Όποιος τους εφαρμόζει, κερδίζει τη θεραπεία ολόκληρης της ύπαρξής του· όποιος δεν τα καταφέρνει, κερδίζει τουλάχιστον τη θεραπεία της συνείδησής του. Η συνείδηση είναι "λάστιχο", προσαρμόζεται. Μπορεί ο άνθρωπος να φθάσει να κάνει τα μεγαλύτερα εγκλήματα και επειδή βρήκε ένα επιχείρημα, μια δικαιολογία, πορώνει τη συνείδηση. Το συντριβάνι μπορεί να βγάζει βρώμικο νερό ή και να έχει εντελώς αχρηστευτεί.
"Έλα ρε, αφού όλοι κλέβουν". "Ου κλέψεις". Καθαρίζει η κατάσταση. Γι’ αυτό είναι έγκλημα η "φιλάνθρωπη" προσαρμογή στην κοινωνική πραγματικότητα. "Αφού κανείς ή οι περισσότεροι δεν εφαρμόζουν κάτι, ας το διαγράψουμε". Είναι έγκλημα αυτή η "ρεαλιστική" νοοτροπία, γιατί καταστρέφει τη δυνατότητα για μετάνοια. Οι κανόνες της Εκκλησίας δείχνουν την ευθεία οδό, και η "οικονομία" της, επιτρέπει στον άνθρωπο, ακολουθώντας μία ταλάντωση, σιγά σιγά να ισορροπήσει τη ζωή του, αντλώντας δύναμη εν μετανοία.

Ο Γκάλης έκαμνε την προετοιμασία του, το ίδιο και ο Πύρρος Δήμας και όλοι οι πρωταθλητές. Αν την ώρα της προπόνησης εμφανιστεί κάποιος φίλος και του πεί, "άντε ρε, πάμε να τα πιούμε, η αμαρτία δικιά μου ..." κι’ εκείνος τον ακούσει, απλώς θα χαλάσει την προετοιμασία του, και δεν θα μπορεί να τα δώσει όλα στον αγώνα. Τί μπορεί άραγε να ελπίζει από την "αυτοθυσία" του φίλου; Κάπως έτσι είναι και με τη νηστεία. Δεν είναι ζήτημα αμαρτίας-παράβασης, αλλά ζήτημα απώλειας της ευκαιρίας για προπόνηση. 

Η νηστεία είναι ένα είδος προπόνησης. Στην Εκκλησία όλα τα είδη της προπόνησης γενικά λέγονται άσκηση. Αν διακόπτεται η άσκηση επειδή κανείς εύκολα ξεπερνάει τον "εγωϊσμό" του και ακολουθεί τους όποιους "φιλάνθρωπους" άλλους, δε θα επιτευχθεί ο στόχος, που είναι η θεραπεία, η κάθαρση από τα πάθη, ο φωτισμός του νού, η θέωση, η θεραπεία του κόσμου όλου.

Αρκεί βέβαια η προπόνηση να μην γίνεται πρωτάθλημα. Να μην απολυτοποιείται και επικεντρώνεται η προσπάθεια απλά και μόνο στην αυστηρότερη τήρησή της, στην μεγαλύτερη δυνατή καταπόνηση. Ο νούς οφείλει να είναι στον αγώνα. Η ύπαρξη του φιλότιμου είναι απαραίτητη, η συνεχής βελτίωση αναγκαία, αλλά με κέντρο τον τελικό σκοπό και όχι τη μονόπλευρη τελείωση του μέσου.
Αυτό ήταν το λάθος των Φαρισαίων, έκαμναν σκοπό το μέσο. Νηστεία για τη νηστεία, όσο πιο πολύ νηστεύω, τόσο καλύτερος είμαι, τηρώ το νόμο και μου χρωστάει πλέον ο Θεός. Έτσι λόγω της υπερηφάνειας ακυρώνεται ολόκληρη η προσπάθεια. Αντί το μέσο να φέρει Έμπνευση, πνίγει την ύπαρξη στην κόλαση της αυτοδικαίωσης.

Οι αθλητικές ομάδες (ποδοσφαίρου, μπάσκετ κ.λπ.) κάθε χρόνο κάνουν, εκτός από τις εβδομαδιαίες προπονήσεις, και την ετήσια προετοιμασία τους. Πηγαίνουν σε κάποιο αθλητικό κέντρο για να προετοιμαστούν για ολόκληρη τη χρονιά. Κάτι τέτοιο είναι για το χριστιανό η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Κάνει μια έντονη προπόνηση, για να βγάλει ολόκληρη τη χρονιά.

Οι πρωταθλητές στην Εκκλησία λέγονται ασκητές. Φυσικά, άσκηση υπάρχει για όλους τους χριστιανούς, αλλά διαφορετική άσκηση θα κάνει ο ερημίτης και διαφορετική κάποιος "αγύμναστος" χριστιανός. Ο ένας παίρνει το απότομο μονοπάτι για την κορυφή, ο άλλος τον ομαλό δρόμο που ανεβάζει σιγά σιγά. Και οι δύο όμως κατευθύνονται προς την ίδια κορυφή. Ο σκοπός είναι κοινός για όλους, η αποκατάσταση του κατ’ εικόνα, η επίτευξη του καθ’ ομοίωσιν.

Στην εποχή που τα οικονομικά μεγέθη καθορίζουν τις σχέσεις των κρατών και όχι μόνο, η Εκκλησία παρέχει το κατ’ οικονομία, την παραχώρηση, για κάθε "αγύμναστο" καί, παράλληλα, διαφυλάττει ως κόρη οφθαλμού την ακρίβεια του κανόνα. Φιλάνθρωπα δίνει στον αρχάριο τη δυνατότητα να ξεκινήσει χωρίς να αποκρύπτει το ρεκόρ, τον ακρογωνιαίο Λίθο, το αμετάθετο Θεμέλιο, το Θεάνθρωπο. Αυτόν που δύναται και λέει και το εννοεί: "η αμαρτία σας δικιά μου".

πηγή