Η Χριστιανική Συζυγία (Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου) - Μέρος 1ο

Μέρος 1ο

Συμβουλές Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου

Ένας σοφός άνθρωπος, που είπε πολλά με τη μορφή των μακαρισμών, είπε και τούτο: “Η γυναίκα και ο άντρας να φέρονται καλά μεταξύ τους” (Σοφ. Σειρ. 25, 1). Από την αρχή ο Θεός φρόντισε για να ζουν οι σύζυγοι με ομόνοια. Γι’ αυτό μιλάει για τους δύο σαν να πρόκειται για έναν και λέει: “Άνδρα και γυναίκα τους έκανε” (Γεν. 1, 27)· και “δεν υπάρχει άνδρας και γυναίκα” (Γαλ. 3, 28). Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει τόσο στενή σχέση ανάμεσα σε δύο άνδρες, όση ανάμεσα σ’ έναν άνδρα και μια γυναίκα.

Γι’ αυτό ο Δαβίδ, πενθώντας και θρηνώντας για το θάνατο του στενού φίλου του Ιωνάθαν, που τον αγαπούσε υπερβολικά, δεν τον αποκάλεσε πατέρα η μητέρα, αδελφό η φίλο, αλλά τι είπε; “Σ’ αγάπησα περισσότερο απ’ όσο μπορεί ν’ αγαπηθεί μια γυναίκα” (Β  Βασ. 1, 26).

Και πραγματικά. Αυτή η αγάπη είναι πιο δυνατή από κάθε άλλη. Οι άλλες έχουν σφοδρότητα, αυτή όμως είναι και σφοδρή και αμάραντη. Γιατί υπάρχει μια ερωτική ορμή που φωλιάζει στη φύση τους και, χωρίς να κατανοούμε το πως, συνδέει τα σώματά τους. Γι’ αυτό και εξαρχής από τον άνδρα προήλθε η γυναίκα, ενώ στη συνέχεια από τον άνδρα και τη γυναίκα προέρχονται άλλοι άνδρες και άλλες γυναίκες. Βλέπεις σύνδεσμο και σύμπλεγμα που δημιούργησε ο Θεός, μην επιτρέποντας μάλιστα σε άλλη ουσία να εισχωρήσει... απ’ έξω;

Βλέπεις και πόσα άλλα έκανε συγκαταβατικά; Ανέχθηκε να γίνει γυναίκα του Αδάμ η αδελφή του· η μάλλον όχι η αδελφή του, αλλά η θυγατέρα του· η μάλλον ούτε η θυγατέρα του, αλλά κάτι περισσότερο, η ίδια του η σάρκα. Και την ενότητά τους την καθόρισε ευθύς εξαρχής, σαν τις πέτρες, ενώνοντάς τους σε μιαν ολότητα.

Γι’ αυτό ούτε τη γυναίκα δημιούργησε από ξένη στον Αδάμ ουσία, για να μη συνδέεται αυτός μαζί της σαν με μια ξένη, ούτε πάλι σταμάτησε το γάμο στην ένωση του Αδάμ με την Εύα, για να μη χωρίζεται αυτός, λόγω της ενώσεώς του με μια μόνο γυναίκα, από το υπόλοιπο ανθρώπινο γένος. Έγινε δηλαδή εδώ ο,τι γίνεται μ’ ένα ωραίο δέντρο: Έχει ένα κορμό, που υψώνεται πάνω από τη ρίζα και μετά απλώνεται σε πολλά κλαδιά. Αν δεν είχε κορμό και τα κλαδιά βγαίνουν κατευθείαν από τις ρίζες, δεν αξίζει τίποτα· και αν έχει πολλές ρίζες, δεν το θαυμάζει κανείς.

Έτσι, λοιπόν, ο Θεός από έναν άνθρωπο, τον Αδάμ, έκανε να προέλθει ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, όπως τα κλαδιά από τον κορμό του δέντρου, κάνοντάς το αναγκαστικά αδιάσπαστο και αχώριστο. Και για να μην περιοριστεί η αγάπη, αλλά ν’ απλωθεί σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα, δεν επέτρεψε να έρχονται σε γάμο οι άνθρωποι με αδελφές και θυγατέρες, επιβάλλοντας το χωρισμό από τα δικά μας πρόσωπα. Γι’ αυτό έλεγε: “Ο δημιουργός από την αρχή έκανε άνδρα και γυναίκα” (Ματθ. 19, 4).

Απ’ αυτό προέρχονται μεγάλα καλά αλλά και μεγάλα κακά για τις οικογένειες και τις κοινωνίες. Γιατί ο έρωτας άνδρα και γυναίκας αποτελεί, περισσότερο απ’ ο,τιδήποτε άλλο, τον ισχυρότερο συνεκτικό δεσμό του βίου μας. Για χάρη του πολλοί και όπλα παίρνουν στα χέρια τους και την ψυχή τους ακόμα προδίδουν και θυσιάζουν.

Όχι, λοιπόν, τυχαία και αναίτια αναφέρθηκε ο Παύλος σ’ αυτό το θέμα, λέγοντας: “Οι γυναίκες να υποτάσσεστε στους άνδρες σας όπως στον Κύριο” (Εφ. 5, 22). Γιατί άραγε; Γιατί, αν οι σύζυγοι συμβιώνουν με ομόνοια, τότε και τα παιδιά τους ανατρέφονται καλά και οι γείτονες απολαμβάνουν την ευωδία της χριστιανικής τους ζωής και οι φίλοι τους χαίρονται και οι συγγενείς τους καμαρώνουν. Αν, όμως, συμβαίνει το αντίθετο, όλα γίνονται άνω κάτω, όλα είναι σε σύγχυση και ταραχή. Συμβαίνει δηλαδή και εδώ ο,τι και σ’ ένα στράτευμα: Όταν οι στρατηγοί του έχουν ειρηνικές σχέσεις και συνεργάζονται αρμονικά, ο στρατός πάει καλά και έχει νίκες· όταν, όμως, αυτοί διαφωνούν και μαλώνουν, όλος ο στρατός γίνεται άνω κάτω. Γι’ αυτό, λοιπόν λέει: “Οι γυναίκες να υποτάσσεστε στους άνδρες σας όπως στον Κύριο”.

Πως, όμως, η Γραφή σε άλλο σημείο λέει, “αν κάποιος έρχεται κοντά μου και δεν απαρνιέται γυναίκα και άνδρα, δεν μπορεί να είναι μαθητής μου” (πρβλ. Λουκ. 14, 26); Αν πρέπει οι γυναίκες να υποτάσσονται στους άνδρες τους όπως στον Κύριο, πως αλλού ζητάει να τους απαρνηθούν για χάρη του Κυρίου; Αν διαβάσετε προσεκτικά και τα δύο χωρία, θα διαπιστώσετε ότι το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Ισχύουν παράλληλα και τα δύο. Τι θέλει δηλαδή να πει εδώ ο απόστολος; Η “να υποτάσσεστε στους άντρες σας, γνωρίζοντας ότι έτσι υπηρετείτε τον Κύριο” η “να υπακούτε στους άντρες σας, θεωρώντας, σαν μαθήτριες του Κυρίου, ότι κάνετε το δικό Του θέλημα”. Γιατί, αν εκείνος που δεν υποτάσσεται στην κρατική εξουσία και τις πολιτειακές αρχές, αντιστέκεται στην τάξη που έβαλε ο Θεός, πολύ περισσότερο η γυναίκα, που δεν υποτάσσεται στον άνδρα της παραβαίνει θεϊκή εντολή.

Ας θεωρούμε, λοιπόν, ότι ο άνδρας είναι το κεφάλι και η γυναίκα το σώμα, όμως όπως αποδεικνύει και τούτος ο αποστολικός συλλογισμός: “Ο άνδρας είναι η κεφαλή (δηλ. ο αρχηγός) της γυναίκας, όπως και ο Χριστός της Εκκλησίας. Ο Χριστός είναι και ο σωτήρας του σώματός Του, της Εκκλησίας. Όπως όμως η Εκκλησία υποτάσσεται στο Χριστό, έτσι και οι γυναίκες πρέπει σε όλα να υποτάσσονται στους άνδρες τους” (Εφ.5, 23-24)

Εσύ, ο άντρας, ακούς τον Παύλο, που συμβουλεύει τη γυναίκα να υποτάσσεται σ’εσένα, και τον επαινείς και τον θαυμάζεις. Άκου τι ζητάει από σένα:

«Οι άνδρες ν’ αγαπάτε τις γυναίκες σας, όπως ο Χρστός αγάπησε την Εκκλησία και πρόσφερε τη ζωή Του γι’ αυτήν» (Εφ.5, 25). Είδες προηγουμένως υπερβολή υποταγής; Δες τώρα υπερβολή αγάπης.

Θέλεις να υπακούει σ’ εσένα η γυναίκα σου, όπως η Εκκλησία υπακούει στο Χριστό; Φρόντιζε κι εσύ γι’ αυτήν, όπως ο Χριστός για την Εκκλησία. Κι αν χρειαστεί τη ζωή σου να θυσιάσεις γι’ αυτήν, κομμάτια να γίνεις χίλιες φορές , τα πάντα να υπομείνεις και να πάθεις, μην αρνηθείς να το κάνεις. Γιατί ούτε κι έτσι θα έχεις κάνει κάτι ισάξιο μ’ εκείνο που έκανε ο Χριστός για την Εκκλησία, αφού εσύ θα έχεις πάθει γι’ αυτήν με την οποία είσαι ενωμένος, ενώ ο Κύριος έπαθε γι’ αυτήν που Τον αποστρεφόταν και Τον περιφρονούσε.

Καθώς, λοιπόν, ο Χριστός όχι με απειλές, όχι με βρισιές, όχι με φοβέρες, αλλά με πολλή αγάπη και στοργή, με φροντίδα και θυσία κατόρθωσε να εμπνεύσει την ευπείθεια σ’ εκείνην που τόσο Τον είχε λυπήσει, έτσι να κάνεις κι εσύ, έτσι να φέρεσαι στη γυναίκα σου.

Αν δεν σε προσέχει, αν σε αντιμετωπίζει με υπερηφάνεια, αν σου δείχνει περιφρόνηση, θα μπορέσεις να τη συμμορφώσεις με την πολλή φροντίδα σου, με την αγάπη και την καλοσύνη σου, όχι με την οργή και το φοβέρισμα. Μόνο έναν υπηρέτη μπορείς να συνετίσεις έτσι, ή μάλλον ούτε κι αυτόν, γιατί γρήγορα θα οργιστεί και θα φύγει από τη δούλεψή σου. Στη σύντροφο της ζωής σου, στη μάνα των παιδιών σου, στη βάση κάθε χαράς μέσα στην οικογένειά σου, δεν πρέπει με αγριάδα και απειλές να επιβάλλεσαι, αλλά με την αγάπη και τον καλό τρόπο.

Τι συζυγική ζωή είναι αυτή, όταν η γυναίκα τρέμει τον άνδρα της; Και ποιά οικογενειακή θαλπωρή θα απολαύσει ο άνδρας, όταν ζει μαζί με γυναίκα που τη μεταχειρίζεται σαν δούλα;

Κι αν πάθεις κάτι για χάρη της, μην της το χτυπήσεις. Ούτε ο Χριστός έκανε κάτι τέτοιο. «Και τη ζωή Του», λέει, «πρόσφερε γι’ αυτήν, θέλοντας έτσι να την καθαρίσει και να την αγιάσει» (Εφ. 5, 25-26). Επομένως ήταν ακάθαρτη, είχε ελαττώματα, ήταν άσχημη και ποταπή.

Όποια γυναίκα κι αν πάρεις, δεν θα είναι σαν την Εκκλησία, που πήρε ο Χριστός σαν νύφη Του, ούτε θα διαφέρει αυτή τόσο από σένα, όσο διέφερε εκείνη από το Χριστό. Και όμως, ο Κύριος δεν αισθάνθηκε αποστροφή γι’ αυτήν, ούτε τη σιχάθηκε για την υπερβολική της ασχήμια. Και θέλεις να καταλάβεις πόση ήταν η ασχήμια της; Άκου τι λέει ο Παύλος:

«Κάποτε ήσασταν σκοτάδι» (Εφ. 5, 8). Βλέπεις πόσο μαύρη ήταν; Υπάρχει τίποτα πιο μαύρο απ’ το σκοτάδι;

Δες, όμως, και τη θρασύτητά της: «Ζούσαμε μέσα στην κακία και το φθόνο» (Τιτ. 3, 3).

Δες και την ακαθαρσία της: «άμυαλοι, απείθαρχοι, πλανημένοι, υποδουλωμένοι σε κάθε λογής επιθυμίες και ηδονές» (Τιτ. 3, 3).

Και όμως, μολονότι αυτή είχε τόσα ελαττώματα, ο Χριστός παρέδωσε τον εαυτό Του σε θάνατο για χάρη της, για μια κακιά σαν να ήταν καλή, για μιαν άσχημη σαν να ήταν ωραία, ποθητή και θαυμαστή. Απορώντας γι’ αυτό και θαυμάζοντας ο Παύλος έλεγε: «Ο Χριστός πέθανε για μας, τους ασεβείς ανθρώπους. Δύσκολα θα έδινε κανείς τη ζωή του ακόμα και για έναν δίκαιο άνθρωπο. Ο Θεός όμως, ξεπερνώντας αυτά τα όρια, έδειξε την αγάπη Του για μας, γιατί, ενώ ζούσαμε ακόμα στην αμαρτία, ο Χριστός έδωσε τη ζωή Του για χάρη μας (πρβλ. Ρωμ, 5, 6-8).

Και ενώ τέτοια ήταν, όταν την πήρε, η νύφη Του, η Εκκλησία, την καθαρίζει, τη στολίζει, τη λούζει. «Ήθελε έτσι να την εξαγιάσει, καθαρίζοντάς την με το λουτρό του βαπτίσματος και με το λόγο, ώστε να την έχει ως νύφη την Εκκλησία με όλη της τη λαμπρότητα, την καθαρότητα και αγιότητα, χωρίς ψεγάδι, η ελάττωμα, η κάτι παρόμοιο» (Εφ. 5, 26-27). Με το υδάτινο λουτρό του βαπτίσματος την καθαρίζει. Αλλά «και με το λόγο», λέει. Με ποιό; Με το «εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Και όχι μόνο τη στόλισε, αλλά και τη δόξασε, την έκανε λαμπρή, «χωρίς ψεγάδι η ελάττωμα ή κάτι παρόμοιο».

Κι εμείς, λοιπόν, αυτή την ωραιότητα ας επιζητάμε. Και αν την επιζητούμε, θα μπορέσουμε να την αποκτήσουμε. Γι’ αυτό μη ζητάς από τη γυναίκα αυτά που δεν είναι δικά της. Βλέπεις, ότι όλα από τον Κύριο τα πήρε η Εκκλησία. Απ Αυτόν έγινε ένδοξη και λαμπρή. Μη νιώσεις αποστροφή για τη γυναίκα, επειδή έτυχε να μην είναι όμορφη. Άκουσε τι λέει η Γραφή: “Η μέλισσα είναι τόσο μικρή ανάμεσα στα φτερωτά, μα ο καρπός της είναι τόσο γλυκός!” (Σοφ. Σειρ. 11, 3).

Θεού πλάσμα είναι η γυναίκα. Με την αποστροφή σου δεν προσβάλλεις εκείνην, αλλά το Δημιουργό της. Τι δικό της έχει; Ο Κύριος δεν της τα έδωσε όλα; Μα και την όμορφη γυναίκα μην την παινέψεις, μην την θαυμάσεις. Ο θαυμασμός της μιας και η περιφρόνηση της άλλης δείχνουν άνθρωπο ακόλαστο. Την ομορφιά της ψυχής να ζητάς και το Νυμφίο της Εκκλησίας να μιμείσαι. Η σωματική ομορφιά, πέρα από το ότι είναι γεμάτη αλαζονεία, προκαλεί ζήλεια, πόλλες φορές μάλιστα και αβάσιμες υποψίες. Δεν χαρίζει, όμως ηδονή; Για λίγο, ναι· για ένα μήνα η δύο, η το πολύ για ένα χρόνο· ύστερα, όχι πια. Γιατί, λόγω της συνήθειας, δεν σου κάνει πια αίσθηση η ομορφιά, η οποία όμως διατηρεί την αλαζονεία της. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην περίπτωση μιας γυναίκας που δεν έχει εξωτερική ομορφιά, έχει όμως εσωτερική. Εκεί είναι φυσικό η ηδονή και η αγάπη του συζύγου να παραμένουν απ’ την αρχή ως το τέλος αμείωτες, γιατί προέρχονται από ομορφιά ψυχής και όχι σώματος...

Υπάρχει τίποτα ωραιότερο από τ’ αστέρια τ’ ουρανού; Σώμα τόσο λευκό δεν μπορείς να μου βρεις. Μάτια τόσο λαμπερά δεν μπορείς να μου δείξεις. Όταν δημιούργησε ο Θεός τ’ αστέρια, οι άγγελοι τα θαύμασαν γεμάτοι έκπληξη. Κι εμείς τώρα τα θαυμάζουμε, όχι όμως τόσο πολύ, όσο όταν τα πρωτοείδαμε. Αυτό κάνει η συνήθεια. Ελαττώνει την έκπληξη, τώρα πόσο περισσότερο ισχύει αυτό στην περίπτωση της γυναίκας. Αν μάλιστα τύχει να τη βρει και κάποια αρρώστια, αμέσως χάθηκαν όλα. Να γιατί από τη γυναίκα πρέπει να ζητάμε καλοσύνη, μετριοφροσύνη, ευθύτητα και ειλικρίνεια. Αυτά είναι τα γνωρίσματα της ψυχικής ομορφιάς. Σωματική ομορφιά να μη ζητάμε. Δεν βλέπετε τόσους και τόσους, που πήραν ωραίες γυναίκες, πως κατέστρεψαν τη ζωή τους αξιοθρήνητα; Και δεν βλέπετε άλλους, που, χωρίς να έχουν ωραίες γυναίκες, έζησαν πολύ ευτυχισμένα;

Ούτε, όμως και για πλούσια γυναίκα να ψάχνουμε. Κανένας ας μην περιμένει να γίνει πλούσιος με το γάμο. Αισχρός και αξιοκαταφρόνητος είναι ένας τέτοιος πλουτισμός. Επιπλέον, όπως λέει ο απόστολος, “όσοι θέλουν να πλουτίσουν, πέφτουν σε πειρασμό, σε παγίδα του διαβόλου και σε πολλές επιθυμίες ανόητες και βλαβερές, που βυθίζουν τους ανθρώπους στην καταστροφή και στο χαμό” (Α  Τιμ. 6, 9). Από τη γυναίκα, λοιπόν, μη ζητάς λεφτά, αλλά αρετές. Είναι δυνατό ν’ αδιαφορείς για τα σπουδαιότερα και να φροντίζεις για τα ασήμαντα;

Δυστυχώς, όμως σε όλα αυτό κάνουμε. Αν αποκτήσουμε παιδί, νοιαζόμαστε όχι για το πως θα γίνει καλός άνθρωπος, αλλά για το πως θα του εξασφαλίσουμε πλούτη· όχι για το πως θ’ αποκτήσει καλούς τρόπους, αλλά για το πως θα έχει πολλούς πόρους. Στο επάγγελμά μας, δεν κοιτάμε πως θα το ασκήσουμε τίμια, αλλά πως θα μας φέρει μεγάλα κέρδη. Όλα, λοιπόν, γίνονται για τα λεφτά. Μας έχει κυριέψει ο έρωτας του χρήματος, γι’ αυτό οδηγούμαστε στην καταστροφή.

πηγή