"Τι εἶναι αρχοντιά"

– Ἀρχοντιὰ‐ἀρχοντιά, γιὰ νὰ δικτυωθῆτε μὲ τὸν Χριστό, ἀλλιῶς δὲν γίνεται προκοπή. Ἂν ξέρατε τί δίνει ἡ ἀρχοντιά, θὰ τὴν κυνηγούσατε μέρα‐νύχτα· οὔτε θὰ κοιμόσασταν. Ἂν ἀναλύση κανεὶς τὴν πνευματικὴ ἀρχοντιά, θὰ δῆ ἐκεῖ μέσα κρυμμένο τὸ μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ! 

– Γέροντα, τί εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἀρχοντιά;

– Ἀρχοντιὰ πνευματικὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἀνωτερότητα, εἶναι ἡ θυσία. Μιὰ ἀρχοντικὴ ψυχὴ ἔχει ἀπαιτήσεις μόνον ἀπὸ τὸν ἑαυτό της καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Θυσιάζεται γιὰ τοὺς ἄλλους, χωρὶς νὰ περιμένη ἀνταμοιβή. Ξεχνάει ὅ,τι δίνει καὶ θυμᾶται ἀκόμη καὶ τὸ παραμικρὸ ποὺ τῆς δίνεται. Ἔχει φιλότιμο, ἔχει ταπείνωση καὶ ἁπλότητα, ἔχει ἀνιδιοτέλεια, τιμιότητα..., ὅλα τὰ ἔχει. Ἔχει καὶ τὴν μεγαλύτερη χαρὰ καὶ τὴν πνευματικὴ ἀγαλλίαση.

Ἡ πνευματικὴ ἀρχοντιὰ ἔχει Χάρη Θεοῦ, εἶναι – πῶς νὰ τὸ πῶ; – μιὰ θεϊκὴ ἰδιότητα. Ὅπου ὑπάρχει ἀρχοντιά, ὑπάρχει τὸ ἀθόρυβο, ὑπάρχει ἡ ἀφάνεια, γι᾿ αὐτὸ ἐκεῖ ἀναπαύεται ὁ Χριστὸς καὶ ἐκεῖ ὑπάρχει ἡ εὐλογία τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ πνευματικὴ ἀρχοντιὰ εἶναι πνευματικὴ δικαιοσύνη

– Γέροντα, ἡ πνευματικὴ ἀρχοντιὰ εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ τὴν πνευματικὴ δικαιοσύνη;

– Ἡ πνευματικὴ ἀρχοντιὰ ἔχει πνευματικὴ δικαιοσύνη καὶ ἡ πνευματικὴ δικαιοσύνη ἔχει πνευματικὴ ἀρχοντιὰ ἤ, καλύτερα, ἡ ἀρχοντιὰ εἶναι πνευματικὴ δικαιοσύνη. Γι᾿ αὐτό, τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔχει πνευματικὴ ἀρχοντιά, δὲν τὸν πιάνει ὁ νόμος – «δικαίοις νόμος οὐ κεῖται»1. Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος προτιμάει νὰ σκοτωθῆ παρὰ νὰ σκοτώση.

– Γέροντα, ὅταν μοῦ ζητοῦν νὰ κάνω μιὰ δουλειά, ἀμέσως σκέφτομαι ὅτι ἔχω καὶ ἄλλες δουλειὲς νὰ κάνω καὶ ἀντιδρῶ.

– Ἂν ἀποκτήση κανεὶς ἀρχοντιά, ὅλα αὐτὰ τὰ ξεπερνάει. Δὲν βάζει τὴν λογική, γιατὶ ἡ ἀρχοντιὰ εἶναι ἔξω τῆς λογικῆς. Ἐσεῖς πηγαίνετε νὰ τακτοποιήσετε τὰ πράγματα μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογική, μὲ τὴν κοσμικὴ δικαιοσύνη. Ποῦ εἶναι ἡ πνευματικὴ δικαιοσύνη; Δὲν ἔχω πεῖ ὅτι, ὅσο πιὸ πνευματικὸς εἶναι ὁ ἄνθρωπος, τόσο λιγώτερα δικαιώματα ἔχει σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωή; ὅτι ὁ πνευματικὸς ἄνθρωπος μόνο δίνει καὶ ποτὲ δὲν ζητάει νὰ πάρη;

– Γιατί ὅμως, Γέροντα, στὸ Εὐαγγέλιο λέει: «Ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει»2;

– Ἄλλο εἶναι ἐκεῖνο. Ἀλλά, καὶ ὅταν ζητάη κανεὶς ἀπὸ τὸν Θεὸ κάτι γιὰ τὸν ἑαυτό του, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει ἀγάπη γιὰ τοὺς ἄλλους, πάλι γιὰ τὸ βόλεμά του φροντίζει. Ἐνῶ, ὅταν λ.χ. μιὰ μάνα ζητάη ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ γίνη καλὰ τὸ παιδί της ἢ νὰ ἔρθουν βολικὰ τὰ πράγματα στὴν οἰκογένειά της, αὐτὸ δὲν εἶναι γιὰ τὸν ἑαυτό της, ἀλλὰ γιὰ τὸ καλὸ τοῦ σπιτιοῦ.

1 Βλ. Α´ Τιμ. 1, 9.

2 Ματθ. 7, 8· Λουκ. 11, 10.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς»