Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος.
Το χειρότερο πράγμα στην ψυχή είναι η
ψυχρότητα. Αύτη αποτελεί την πλέον πικρή και επικίνδυνη
κατάσταση της, εάν δεν αναθερμανθεί με τη μετάνοια.
‘Αποβαίνει σαν μέσο καθοδηγητικό σωφρονιστικό και επανορθωτικό για
τους μετανοούντες. Γιά δε τους μη μετανοούντες αποτελεί μέσο
τιμωρίας. Η δε αιτία για τα παραπάνω είναι το μέγεθος της αμαρτίας.
Ερευνήστε τον έσω
άνθρωπο, μετά προσοχής, και θα φανερωθούν με την πείρα, οι λόγοι της
παιδείας του Κυρίου.
Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος. Τα άπαντα της
Αλληλογραφίας του, τ. Α΄, αρ. 113.
Σηκώνετε τους κόπους όχι πάντοτε με
ευχάριστη διάθεση, αλλά με μεγάλη «βία». Αυτός είναι πλέον και νόμος για να
εισέλθει κάποιος στη «βασιλεία των ουρανών», και χρειάζεται βία. Οι δε «βιασταί
αρπάζουσιν αυτήν». Διά τούτο λέγεται και ζυγός. Αν
κατορθώνονταν οι κόποι με ευχάριστη διάθεση, τότε γιατί να ονομάζονταν ζυγός; Ενίοτε
μάς καταλαμβάνει οκνηρία, αναισθησία , αηδία, απροθυμία προς προσευχήν και
υπηρεσίαν, και τα παρόμοια.
Οι καταστάσεις αυτές μας έρχονται σαν τιμωρίες,
για κάποια ροπή προς το κακό, είτε δια της σκέψεως, είτε διά της επιθυμίας,
ενίοτε δε έρχονται σαν διδαχή και παιδεία για ταπεινοφροσύνη, για να μην ελπίζει ο άνθρωπος στις δικές του δυνάμεις,
αλλά στη δύναμη του Παναγάθου Θεού και μόνο. Η κατάσταση βέβαια του είδους
αυτού είναι βαριά, αλλά πρέπει να υπομένει ο άνθρωπος με την σκέψη ότι δεν
αξίζει καλύτερης κατάστασης απ’ αυτήν.
Για την ψυχική αυτήν κατάσταση, τα μέσα
αντιμετώπισης της από τον άνθρωπο είναι ανίσχυρα και τον πείθουν διά της
πείρας να αποβάλλει την πεποίθηση του, ότι δηλαδή
δεν μπορεί να κάνει τίποτε για την διόρθωση της, και να επιρρίψει
έτσι την ελπίδα του στην παντοδυναμία του Θεού, και τότε ο Θεός κάνει την
έκβαση. Με τη δοκιμασία αυτή διδάσκεται ο
άνθρωπος, το μεγάλο μάθημα της ταπείνωσης και καταφυγής προς τον
Κύριο, και ότι ουδέποτε πρέπει να έχουμε θάρρος στη δύναμη μας. Οι
Άγιοι Πατέρες ονομάζουν αυτές τις καταστάσεις, ψυχρότητα ή ξηρασία. Όλοι
δε τις θεωρούν σαν αναπόφευκτες στην κατά Θεόν ζωή, γιατί χωρίς αυτές, θα
γίνουμε θα αλαζόνες και αυταρχικοί.
Πρέπει κατά την ξηρασία αυτή του πνεύματος
μας, να εξετάσουμε τον εαυτό μας μήπως επιτρέψαμε και εισήλθε κάτι το
απαράδεκτο στην ψυχή μας, για να το εξομολογηθούμε στον
Κύριο, ώστε να λάβουμε την άφεση, και στο εξής να προσέχουμε πολύ. Επί το
πλείστον δε να φυλασσόμαστε από τον θυμό, την οργή, το ψεύδος,
την κατάκριση, την υπερηφάνεια κ.τ.λ.
Η δε θεραπεία γίνεται με την επιστροφή της
Θείας Χάριτος στην ψυχή μας, η οποία είναι στη θέληση του Θεού. Σε μας
όμως μένει, το να προσευχόμαστε για την απαλλαγή
μας από αυτή την ξηρασία και από την απολιθωμένη αναισθησία.
Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος. Τα άπαντα της
Αλληλογραφίας του, τ. Α΄, αρ. 190.
Της ψυχρότητας προηγείται,
η μη προσήλωσης του νου στην καρδιά,
η μέριμνα σε κάτι ή
η οργή,
η κατάκριση, ή
η δυσαρέσκεια από κάτι, ή
η σαρκική προτίμηση,
η τρυφηλότητα και
ο σκορπισμός του νου!
Να φυλάγεσθε από αυτά τα οκτώ και η ψυχρότητα
θα αναχωρεί. Τότε που βρίσκεται η ζωή, αν όχι εις την καρδία;
Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος. Τα άπαντα της
Αλληλογραφίας του, τ. Γ΄, αρ. 499.
Επιτρέψατε εις τον εαυτόν σας παρεκκλίσεις στις
διασκεδάσεις, στους οφθαλμούς, στην γλώσσα, στους λογισμούς, και γι’ αυτό
απωλέσατε την θέρμη της καρδιάς και μείνατε στο κενό και αβέβαιο. Σπεύστε
λοιπόν, να αποκαταστήσετε την εσωτερική σας τάξη και ρυθμό, κατά το πρέπον
και προσευχηθείτε και μελετάτε προσκαρτερούντες
έως ότου η θεία Χάρις, να ποιήσει έλεος στην καρδία σας και ζωοποιήσει πάλι την
ψυχή σας.
Έχω την γνώμη ότι τα περί προσοχής τα
θεωρείτε ως υπερβολικήν αυστηρότητα, αλλ’ αυτή αντιθέτως αποτελεί την ρίζα
της εσωτερικής πνευματικής ζωής. Καθότι ο εχθρός κυρίως εναντίον της
εξοπλίζεται και με όλη του τη δύναμη δημιουργεί, ενώπιον των οφθαλμών
της ψυχής, γοητευτικές φαντασίες και διαλογισμούς, ελαφρυντικές
δικαιολογίας και διάφορες αμαρτωλές διασκεδάσεις και απολαύσεις.
Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος. Επιστολές προς
διάφορα πρόσωπα, σ. 350.
Τα αποσπάσματα περιέχονται στο βιβλίο: Η νοερά άθλησις. Συλλογή διδασκαλιών των Αγίων Πατέρων και
πεπειραμένων ασκητών περί της προσευχής του Ιησού Χριστού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου