Ο Μονογενής Υιός του Θεού, με την ενανθρώπηση
και τον σταυρικό του θάνατο, μας συμφιλίωσε με τον Θεό. Το γράφει ξεκάθαρα ο
απόστολος Παύλος: «Μολονότι ήμασταν εχθροί με τον Θεό, μας συμφιλίωσε μαζί
του ο σταυρικός θάνατος του Υιού του» (Ρωμ. 5:10). Αναστήθηκε, αναλήφθηκε
στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Πατέρα, στον Οποίο μεσιτεύει πάντοτε
για μας.
Συνάμα αποτελεί την πηγή και το
πρότυπο της αληθινής ανθρώπινης ζωής. Οτιδήποτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως γνήσια ανθρώπινο,
το παρουσίασε στη δική του ανθρώπινη φύση. Και όλοι οι πιστοί, όταν
αναγεννηθούν αποκτούν το σπέρμα της χριστοειδούς ζωής. Όποιος βαπτίζεται
στο όνομα του Χριστού, «ντύνεται» τον Χριστό. Αυτή η «ένδυση» του πιστού με τον
Χριστό συντελείται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Τι ακριβώς, δηλαδή,
συμβαίνει μέσα μας με την ενέργεια της χάριτος;
Πριν σου γράψω γι’ αυτό, θα σου ζητήσω να έχεις
πάντα στο νου σου την εξής σκέψη: Όταν λέμε πως ο Υιός του Θεού έκανε ή
κάνει κάτι και το Άγιο Πνεύμα έκανε ή κάνει κάτι άλλο, δεν πρέπει να θεωρηθεί
ότι η ανακαινιστική ενέργεια τους στην ψυχή μας είναι διαχωρισμένη. Αυτή η
ενέργεια προέρχεται αδιαίρετη από τον
Τριαδικό Θεό.
Ο απόστολος Πέτρος, χαιρετίζοντας τους
παραλήπτες της πρώτης καθολικής επιστολής του, λέει: «Ο Θεός Πατέρας σάς
έχει ξεχωρίσει σύμφωνα με το σχέδιο του και το Άγιο Πνεύμα σας έχει εξαγιάσει,
έτσι ώστε να υπακούτε στον Ιησού Χριστό και να εξαγνίζεστε με το αίμα του» (Α΄
Πέτρ. 1:2).
Και ο απόστολος Παύλος κλείνει τη δεύτερη
επιστολή του προς τους Κορινθίους με παρόμοιο τρόπο: «Η χάρη του Κυρίου
Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού (Πατέρα) και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος
ας είναι μαζί με όλους σας» (Β΄ Κορ. 13:13).
Η ανακαινιστική ενέργεια του Τριαδικού Θεού
στην ψυχή μας δεν είναι παρά ή κοινωνία του με το πνεύμα μας. Δεν
πρόκειται για κοινωνία ενός μόνο θείου Προσώπου, αλλά και
των τριών Προσώπων της αδιαίρετης Αγίας Τριάδος με το πνεύμα μας. Για να
σου το αποδείξω, θα χρησιμοποιήσω τρία σχετικά χωρία της Γραφής. Πρώτα – πρώτα
ο Σωτήρας Κύριος μας υποσχέθηκε: «Εγώ θα είμαι μαζί σας παντοτινά, ως τη
συντέλεια του κόσμου» (Ματθ. 28:20).
Και λέγοντας ότι θα είναι μαζί μας, δεν εννοεί
εξωτερικά, γύρω μας ή δίπλα μας, αλλά εσωτερικά, μέσα μας, όπως φαίνεται από το
δεύτερο χωρίο: «Όποιος μ’ αγαπάει, θα τηρήσει το λόγο μου. Και τότε ο
Πατέρας μου θα τον αγαπήσει, και θα έρθουμε σ’ αυτόν και θα κατοικήσουμε μαζί
του» (Ιω. 14:23). Εγκαθίστανται, δηλαδή, μέσα μας ο Θεός Πατέρας και ο Θεός
Υιός, κατοικούν στην ψυχή μας, όταν εμείς τους αποδείξουμε την πίστη μας και
την αγάπη μας με την τήρηση των εντολών.
Το τρίτο χωρίο είναι εκείνο που ανέφερα στο
προηγούμενο γράμμα μου και που λέει ότι το Άγιο Πνεύμα ενοικεί στους πιστούς: «Δεν
ξέρετε πως είστε ναός του Θεού και πως το Πνεύμα του Θεού κατοικεί μέσα σας;»
(Α΄ Κορ. 3:16). Συνδυάζοντας, λοιπόν, και τα τρία παραπάνω χωρία,
διαπιστώνουμε ότι και τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος κοινωνούν με το πνεύμα
μας και ενεργούν ανακαινιστικά στην ψυχή μας. Μεγάλη η χάρη του Θεού, που ζει
μέσα μας, όταν βέβαια εκπληρώνουμε τις απαραίτητες προϋποθέσεις!
Η κοινωνία με τον Θεό συντελείται μόνο με τη
χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτό είναι που ετοιμάζει μέσα
μας την κατοικία της Αγίας Τριάδος. Πώς, όμως, την ετοιμάζει;
Το Άγιο Πνεύμα ενεργεί μυστικά πάνω στο πνεύμα
μας και το ενεργοποιεί. Όταν, λοιπόν, ενεργοποιηθεί το πνεύμα, αποκτά πάλι τη
φυσική θεία γνώση, τού ότι υπάρχει Θεός δημιουργός, προνοητής και μισθαποδότης.
Η γνώση αυτή γεννάει στην καρδιά πρώτα ένα αίσθημα πλήρους εξαρτήσεως από τον Θεό και ύστερα το φόβο του
Θεού. Τα δυο τούτα αισθήματα, πάλι, αφυπνίζουν τη συνείδηση, το μάρτυρα και
κριτή όλων των πράξεων, των λόγων, των λογισμών και των συναισθημάτων μας.
Η αφυπνισμένη πια συνείδηση, με τη σειρά της,
πληροφορεί τον άνθρωπο για τη ζοφερότητα της καταστάσεως του και το αδιέξοδο
της πορείας του. “Πού πηγαίνω;”, αρχίζει ν’ αναρωτιέται με αγωνία. “Πού
θα καταφύγω;”. Μα δεν χρειάζεται να καταφύγει πουθενά. Βρίσκεται πια στα
χέρια του Θεού, του κριτή και ανταποδότη. Καταλαβαίνει ότι θα έρθει «η οργή
του Θεού από τον ουρανό, για να τιμωρήσει κάθε ασέβεια και αδικία» (Ρωμ. 1:18).
Τότε παίρνει το καλό μήνυμα του Ευαγγελίου.
Τότε βρίσκει τη διέξοδο από το αδιέξοδο. Χωρίς το Ευαγγέλιο, η αφύπνιση του
πνεύματος και της συνειδήσεως μας θα ήταν ολέθρια, γιατί αναπόφευκτα θα μας
βύθιζε στην απόγνωση. Η αγαθότητα του Θεού, όμως, προνοεί ώστε η αληθινή
αφύπνιση του πνεύματος να συντελείται και να συνοδεύεται από το Ευαγγέλιο. Στον
άνθρωπο που, μετά την αφύπνιση του πνεύματος του, αναρωτιέται, “Πού πηγαίνω; Πού θα καταφύγω;”, το Ευαγγέλιο απαντά: “Έλα
κάτω από την προστασία του Σταυρού και σώσου. Ο Υιός του Θεού, αφού
ενανθρώπησε, πέθανε πάνω στο Σταυρό για να εξαλείψει τις αμαρτίες μας. Πίστεψε
το, και θα λάβεις άφεση αμαρτιών, βρίσκοντας τη χάρη του Θεού”.
Έτσι έκαναν πάντα οι άγιοι απόστολοι, όταν
κήρυσσαν το Ευαγγέλιο. Αφού προξενούσαν στους ακροατές τους αυτό που λέμε “καλή
αγωνία”, τους έλεγαν: “Πιστέψτε στον σταυρωμένο Κύριο, και θα σωθείτε”.
Έτσι έκανε ο απόστολος Πέτρος στο πρώτο του
κήρυγμα, την ημέρα της Πεντηκοστής. Οι Ιουδαίοι, ακούγοντας τον συνταράχθηκαν,
ανησύχησαν, φοβήθηκαν και, τελικά, άρχισαν να κραυγάζουν: «Τι πρέπει να
κάνουμε;». Τότε ο Πέτρος τους απάντησε: «Να μετανοήσετε και να βαπτιστείτε στο
όνομα του Ιησού Χριστού, για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες σας και να λάβετε τη
δωρεά του Αγίου Πνεύματος» (Πράξ. 2:37-38).
Και ο απόστολος Παύλος, όταν έγραψε στους
Ρωμαίους, πρώτα τους φόβισε, λέγοντας, «Αποκαλύπτεται η οργή του Θεού από
τον ουρανό, για να τιμωρήσει κάθε ασέβεια και αδικία» (Ρωμ. 1:18), και
ύστερα τους υπέδειξε το πως θα σωθούν: «διαμέσου της πίστεως στον Ιησού Χριστό»
(Ρωμ. 3:22).
Όταν κανείς βρίσκεται σε αδιέξοδο και κίνδυνο,
δεν θ’ αρπάξει με μεγάλη λαχτάρα μιαν ευκαιρία διαφυγής και ασφάλειας,
που θα του παρουσιαστεί αναπάντεχα; Έτσι συμβαίνει και με το πνεύμα μας. Αφότου
ανταποκριθεί στο καλό μήνυμα της εν Χριστώ σωτηρίας, με λαχτάρα και ζήλο
ρίχνεται στον αγώνα για την απόκτηση των ευαγγελικών αγαθών. Έτσι η ψυχή μας
ετοιμάζεται για την κοινωνία με τον Θεό.
Και η χάρη του Αγίου Πνεύματος, που ως τότε
ενεργούσε απ’ έξω αφυπνίζοντας μας, τώρα εγκαθίσταται μέσα μας. Εγκαθίσταται
όχι άμεσα, αλλά μέσω των ιερών Μυστηρίων. Ο
πιστός μετανοεί, βαπτίζεται και παίρνει τη δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Αυτή
ακριβώς είναι η ενέργεια της κοινωνίας με τον Θεό ζωντανή και δραστική. Με τι
θέρμη εκδηλώθηκε αυτή η ενέργεια κατά το πρώτο κήρυγμα των αγίων αποστόλων!
Έτσι εκδηλώθηκε και ύστερ’ απ’ αυτούς. Έτσι εκδηλώνεται και σήμερα. Φτάνει
εμείς να εκτελούμε με τρόπο αντάξιο της όσα σχετίζονται με αυτήν.
Γιατί δεν πραγματοποιούνται όλα από το Άγιο
Πνεύμα. Κάτι πρέπει να κάνουμε κι εμείς. Και αυτό το “κάτι” δεν είναι ασήμαντο.
Το Άγιο Πνεύμα μάς αφυπνίζει και το Ευαγγέλιο μας υποδεικνύει από που ν’
αρχίσουμε. Αυτά γίνονται από τον Θεό. Ύστερα ο Θεός σταματάει και περιμένει τη
συναίνεση μας. Με τις πρώτες ενέργειες του, σαν να ρωτάει: “Θέλεις να βγεις από
το αδιέξοδο; Κάνε αυτό!”. Είναι η πιο κρίσιμη στιγμή. Όποιος ακούσει τον Θεό,
ανοίγει τη θύρα της ψυχής του σε περισσότερες ενέργειες της χάριτος, που τον οδηγεί
στη σωτηρία. Όποιος δεν τον ακούσει, χάνει τη χάρη και πορεύεται αυτοθέλητα
στην απώλεια.
Ο απόστολος Παύλος κήρυξε στον Άρειο Πάγο των
Αθήνας. Μετά το κήρυγμα του, ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και μερικοί ακόμη
Αθηναίοι, που πίστεψαν, βαπτίστηκαν. Από τους υπόλοιπους ακροατές του, κάποιοι
είπαν: «Σαν τι θέλει να πει ετούτος ο παραμυθάς;» (Πράξ. 17:18). Και άλλοι: «Θα
μας τα ξαναπείς μιαν άλλη φορά» (Πράξ. 17:32).
Ο Θεός δεν επιθυμεί το θάνατο του αμαρτωλού,
γι’ αυτό του παρουσιάζει κάποιαν ευκαιρία. Φυσικά, σώζεται μόνο εκείνος που
αρπάζει την ευκαιρία και διαλέγει τη σωτηρία. Αν δεν ήταν απαραίτητη η συναίνεσή μας για τη σωτηρία, ο Θεός θα μπορούσε
να μας σώσει όλους μέσα σε μια στιγμή, γιατί, σύμφωνα με τη Γραφή, «θέλει να
σωθούν όλοι οι άνθρωποι» (Α΄ Τιμ. 2:4). Αλλά το αυτεξούσιό μας δεν ενεργεί
πάντα με σύνεση. Κακόγνωμο και εγωιστικό καθώς είναι, δεν υπακούει ούτε στον
Θεό. Γι’ αυτό χανόμαστε.
Σημείωσε προπάντων τούτο: Αφού η χάρη μας
αφυπνίσει και αφού το Ευαγγέλιο μας υποδείξει τι θα κάνουμε, πρέπει να
συναισθανθούμε την αμαρτωλότητα μας και να
μετανοήσουμε. Πρέπει, έπειτα, να πιστέψουμε στην αποτελεσματικότητα του
τρόπου της σωτηρίας, που οικονόμησε για μας ο Θεός. Πρέπει, τέλος, να
εκπληρώσουμε με προθυμία και ειλικρίνεια όλα όσα μας υποδεικνύονται ως
προϋποθέσεις σωτηρίας. Ύστερ’ απ’ αυτά, δεν απομένει παρά η συμμετοχή στα
Μυστήρια. Και η κοινωνία με τον Θεό πραγματοποιείται.
Για να συνοψίσω: Μετανόησε, πόθησε την εν
Χριστώ σωτηρία και επιζήτησε την με ευδιαθεσία και θάρρος. Όλα τούτα
συντελούνται εσωτερικά και δίνουν στην ψυχή γαλήνη, ηρεμία, αγαλλίαση. Δεν
αρκούν, όμως. Η πραγματική ενεργή δύναμη, που θα σε κατευθύνει στη σωτηρία,
είναι η αγαθή προαίρεση, η ένθερμη προθυμία, η ισχυρή θέληση πραγματοποιήσεως
όλων όσα απαιτούνται.
Η προαίρεση είναι η πηγή και η αρχή του
αγώνα για τη σωτηρία. Αυτή καθαυτή, βέβαια, είναι αδύναμη. Όταν, όμως,
ενισχυθεί από τη θεία χάρη, γίνεται παντοδύναμη και ξεπερνάει κάθε εμπόδιο.
Εκδηλώνεται ως άσβεστος ζήλος για την ευαρέστηση του Θεού, ως ειλικρινής πόθος για
την εκπλήρωση του θείου θελήματος, και συνυπάρχει με την ακράδαντη πίστη στον
Χριστό και στην εν Χριστώ σωτηρία.
Με τον ζήλο τούτο εκπληρώνεται ο προαιώνιος
σκοπός του Θεού, που «μας διάλεξε πριν θεμελιώσει τον κόσμο, να γίνουμε
δικοί του δια του Χριστού, άγιοι και άμεμπτοι στην τελική Του κρίση» (Εφ. 1:4).
Δικός του, βλέπεις, γίνεται όποιος «καταγίνεται με ζήλο στα καλά έργα» (Τίτ.
2:14).
Σκόπιμα υπογράμμισα τον ζήλο, για να τον
αποκτήσεις. Όταν τον έχεις, τότε ή θεία χάρη θα σε ενισχύσει πληθωρικά. Όταν
υπάρχει ζήλος στην εγκόλπωση της πίστεως και στην επιδίωξη της σωτηρίας,
υπάρχουν όλα. Όταν δεν υπάρχει ζήλος, δεν υπάρχει τίποτα. Όποιος δεν έχει
ζήλο για τη σωτηρία του, δεν σώζεται.
Τι δρόμο έκανα, για να φτάσω ως εδώ! Και όμως,
όλα όσα σου έγραψα δεν αποτελούν παρά μια γενική διαπραγμάτευση για την
οικονομία της σωτηρίας μας. Τώρα θ’ αρχίσουμε να εξετάζουμε ειδικότερα θέματα.
Οσίου Θεοφάνη του εγκλείστου
Ο δρόμος της ζωής. (Γράμματα σε μια ψυχή).
Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2020, έκδοση 6η.
Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα κεφάλαια του
βιβλίου εδώ: Όσιος Θεοφάνης ο έγκλειστος. Ο δρόμος της ζωής. (Γράμματα σε
μια ψυχή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου