94. Ο νους δεν είναι ψυχή αλλά δωρεά του
Θεού που σώζει τη ψυχή και προηγείται και την συμβουλεύει – δηλαδή ο νους που
είναι ευάρεστος στο Θεό. Τη συμβουλεύει λοιπόν, τα πρόσκαιρα και υλικά και
φθαρτά να τα καταφρονήσει και να ερωτευθεί τα αιώνια και άφθαρτα και άυλα
αγαθά. Και ενώ θα ζει με το σώμα στη γη, να κατανοεί με το νου και να θεωρεί
όλα τα ουράνια και τα σχετικά με το Θεό. Ο θεοφιλής λοιπόν νους είναι ευεργέτης
και σωτηρία της ψυχής του ανθρώπου.
96. Όσες ψυχές δεν έχουν ηνίοχο το λογικό
και δεν κυβερνιούνται από το νου, για να σφίγγει και να αναχαιτίζει και να
κυβερνά τα πάθη τους, δηλ. τη λύπη και την ηδονή, αυτές οι ψυχές χάνονται σαν
τα άλογα ζώα, με το να παρασύρεται η λογική δύναμη της ψυχής από τα πάθη σαν
τον ηνίοχο που νικήθηκε από τα άλογα του αμαξιού.
97. Πολύ μεγάλη ασθένεια της ψυχής και
αφανισμός και καταστροφή είναι το να μην γνωρίζει το Θεό, που όλα τα
δημιούργησε για τον άνθρωπο και του δώρισε το νου και το λογικό, με τα οποία
πετώντας ο άνθρωπος, ενώνεται με τον Θεό και Τον εννοεί και Τον δοξάζει.
98. Η ψυχή βρίσκεται μέσα στο σώμα, στην
ψυχή βρίσκεται ο νους και μέσα στο νου βρίσκεται το λογικό. Με αυτά
στοχαζόμαστε και δοξολογούμε το Θεό, ο Οποίος παρέχει στην ψυχή την αθανασία,
την αφθαρσία και την αιώνια απόλαυση. Επειδή ο Θεός σε όλα τα όντα, μόνο από
αγαθότητα, χάρισε την ύπαρξη.
99. Ο Θεός αφού έκανε τον άνθρωπο
αυτεξούσιο, ως πλουσιόδωρος και αγαθός που είναι, του έδωσε και την δύναμη, αν
θέλει, να γίνεται αρεστός σ' Αυτόν. Και αρέσει στο Θεό το να μην υπάρχει κακία
στους ανθρώπους. Αν τώρα οι άνθρωποι επαινούν τα καλά έργα και τις αρετές της
αγίας ψυχής που αγαπά το Θεό και κατηγορούν τις αισχρές και πονηρές πράξεις,
πόσο μάλλον ο Θεός, ο Οποίος θέλει τη σωτηρία του ανθρώπου;
100. Τα αγαθά από τον αγαθό Θεό τα παίρνει
ο άνθρωπος. γι' αυτό το σκοπό και δημιουργήθηκε από το Θεό. Τα κακά επισύρει ο
άνθρωπος ο ίδιος στον εαυτό του εξαιτίας της κακίας, της επιθυμίας και της
αναισθησίας του.
101. Η ασυλλόγιστη ψυχή, ενώ είναι αθάνατη
και κυριαρχεί πάνω στο σώμα, γίνεται δούλη του σώματος με τις ηδονές και δεν
εννοεί ότι η σωματική απόλαυση είναι βλάβη της ψυχής. Πέφτοντας σε αναισθησία
και μωρία, φροντίζει μόνο για τις απολαύσεις του σώματος.
102. Ο Θεός είναι αγαθός, ο άνθρωπος είναι
πονηρός. Κανένα κακό δεν υπάρχει στον ουρανό, κανένα καλό δεν υπάρχει πάνω στη
γη. Ο λογικός άνθρωπος διαλέγει το καλύτερο και γνωρίζει το Θεό των όλων και
Τον ευχαριστεί και Τον υμνεί. και όσο ζει αποστρέφεται το σώμα του και δεν
επιτρέπει στον εαυτό του να εκτελέσει τις πονηρές επιθυμίες του, γιατί γνωρίζει
ότι έχουν την δύναμη να οδηγούν τον άνθρωπο στην απώλεια.
103. Ο πονηρός άνθρωπος αγαπά την
πλεονεξία και περιφρονεί τη δικαιοσύνη και την αρετή. και ούτε την αβεβαιότητα
και την ακαταστασία και το λιγόχρονο της ζωής συλλογίζεται, ούτε τον θάνατο που
είναι αναπόφευκτος και δεν μπορεί κανείς με δώρα να τον δελεάσει. Αν είναι
γέροντας αισχρός και ασυλλόγιστος, τότε είναι σαν το σάπιο ξύλο που δεν μπορεί
να χρησιμοποιηθεί σε τίποτε.
104. Όταν έχομε πρώτα δοκιμάσει εκείνα που
μας λυπούν και μας στενοχωρούν, τότε αισθανόμαστε τη χαρά και την ηδονή. Λόγου
χάρη, δεν πίνει κανείς ευχάριστα αν δεν διψάσει, ούτε τρώει ευχάριστα αν δεν
πεινάσει, ούτε κοιμάται μ' ευχαρίστηση αν δεν νυστάξει πάρα πολύ, ούτε χαίρεται
πραγματικά αν πρωτύτερα δεν λυπηθεί. Έτσι ούτε τα αιώνια αγαθά θα απολαύσομε αν
δεν καταφρονήσομε τα πρόσκαιρα και λιγόκαιρα.
105. Το λογικό είναι υπηρέτης του νου.
Ό,τι θέλει ο νους, εξηγεί και εκφράζει το λογικό.
106. Ο νους βλέπει τα πάντα, ακόμα και τα
επουράνια. τίποτε δεν τον σκοτεινιάζει παρά μόνο η αμαρτία. Στον καθαρό νου
τίποτε δεν είναι ακατανόητο, όπως και για τον λόγο τίποτε δεν υπάρχει που να
μην μπορεί να το εκφράσει.
107. Ο άνθρωπος εξαιτίας του σώματος είναι
θνητός, αλλά εξαιτίας του νου και του λογικού είναι αθάνατος. Ενώ σωπαίνεις
σκέφτεσαι, κι όταν σκεφτείς μιλάς, γιατί μέσα στη σιωπή ο νους γεννά το λόγο.
Ευχάριστος λόγος που προσφέρεται στο Θεό, είναι σωτηρία του ανθρώπου.
108. Εκείνος που μιλάει τα ασυλλόγιστα δεν
έχει νου, γιατί δε μιλά έπειτα από σκέψη. Αλλά σκέψου και κοίταξε τι συμφέρει
να κάνεις για τη σωτηρία της ψυχής σου.
109. Ο λόγος που βγαίνει από το νου έπειτα
από σκέψη και είναι ψυχωφελής, είναι δωρεά του Θεού. Αντίθετα, ο λόγος που
είναι γεμάτος φλυαρία και συζητεί για το μέγεθος και τις διαστάσεις του ουρανού
και της γης και πόσο μεγάλος είναι ο ήλιος και τα άστρα, είναι εφεύρημα
ανθρώπου που ματαιοπονεί. Γιατί ζητά εκείνα που δεν ωφελούν, κομπάζοντας
μάταια, σαν να θέλει να αντλήσει νερό με το κόσκινο. Αυτά όμως δεν είναι δυνατό
να τα βρουν οι άνθρωποι.
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης,
εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, α΄τόμος, σελ. 28-53)
πηγή: εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου