"Καλή ἀνησυχία, ἡ καλή ἀγωνία γιά τόν «καλόν ἀγῶνα»"

– Γέροντα, τί εἶναι ἡ καλὴ ἀνησυχία; 

– Ἡ καλὴ ἀνησυχία εἶναι ἡ καλὴ ἀγωνία γιὰ τὸν «καλὸν ἀγῶνα»263. Ἀγωνίζεται κανείς, παρακολουθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἐντοπίζει τί ἐμποδίζει τὴν πνευματκή του πρόοδο, προβληματίζεται, ζητάει, ἂν χρειάζεται, βοήθεια, καὶ κάνει ἐργασία πνευματική. Βλέπει λ.χ. ὅτι στὴν τάδε περίπτωση φέρθηκε ὑπερήφανα· ἀμέσως σκέφτεται: «Πῶς χτυπιέται ἡ ὑπερηφάνεια; Μὲ τὴν ταπείνωση. Ταπείνωση λοιπόν». Τὰκ‐τάκ, χτυπάει τὴν ὑπερηφάνεια μὲ τὸ τσεκούρι. Μὲ λίγα λόγια ζητάει τὴν ἐξέλιξη τὴν πνευματικὴ καὶ κάνει ἐργασία πνευματική. Βλέπεις, ὁ μαθητὴς τελειώνει τὴν πρώτη δημοτικοῦ, πηγαίνει στὴν δευτέρα, τελειώνει τὸ δημοτικό, πηγαίνει στὸ γυμνάσιο, στὸ λύκειο κ.λπ. Ἂν δὲν εἶναι καλὸς μαθητής, θὰ ζητήση βοήθεια. Ἤ, γιὰ νὰ μπῆ στὸ Πανεπιστήμιο, κάνει φροντιστήριο. Μετά, γιὰ νὰ πάρη τὸ πτυχίο, διαβάζει ἐντατικά. Στὴν συνέχεια μπορεῖ νὰ κάνη μεταπτυχιακό, ὕστερα διδακτορικό· μπορεῖ νὰ πάη καὶ στὸ ἐξωτερικὸ γιὰ περισσότερες σπουδές. Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ κάνει, γιὰ νὰ ἐξελιχθῆ σὲ μιὰ ἐπιστήμη. Πόσο μᾶλλον στὴν πνευματικὴ ζωή, ποὺ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἐπιστήμη, πρέπει νὰ ἔχη κανεὶς ἀνησυχία γιὰ τὴν πνευματική του ἐξέλιξη!

Ἡ καλὴ ἀνησυχία εἶναι φτερούγισμα. Δίνει στὴν ψυχὴ λεβεντιά, ζωντάνια· δὲν φέρνει ἄγχος καὶ στενοχώρια, ἀλλὰ παρηγοριά· δὲν εἶναι κόπος, δὲν εἶναι ἀγωνία, ἀλλὰ ζῆλος γιὰ ἀγώνα. Ἐσεῖς μερικὲς φορὲς παρουσιάζετε μιὰ στασιμότητα. «Ἔτσι ἀγωνίζομαι, λέτε, σ᾿ αὐτὴν τὴν κατάσταση βρίσκομαι», καὶ μένετε ἐκεῖ. Ἐντάξει· βρίσκεσθε σ᾿ αὐτὴν τὴν κατάσταση. Ἕνας Ἅγιος ὅμως τί θὰ ἔκανε σ᾿ αὐτὴν τὴν περίπτωση; Δὲν ὑπάρχει αὐτὸ τὸ τίναγμα ἀπὸ μέσα σας· αὐτὸ τὸ φτερούγισμα. Δὲν ἔχετε ἀλλοιωθῆ ἐσωτερικά, γιατὶ δὲν μπῆκε μέσα σας ὁ μοχλὸς τῆς καλῆς ἀνησυχίας, γιὰ νὰ σᾶς τινάξη.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς»