Η Ορθόδοξη Εκκλησία και ο υγιής πατριωτισμός

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και ο υγιής πατριωτισμός

Κωνσταντῖνος Χολέβας, Πολιτικός Ἐπιστήμων

Ὅμως χρειάζεται καί μία ἄλλη διευκρίνιση. Ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας καί οἱ Ἅγιοί της ἀποδέχονται τόν ὑγιῆ πατριωτισμό καί καταδικάζουν τόν ἐθνοφυλετισμό, τόν ρατσισμό καί τήν μισαλλοδοξία.

Ὁ Μέγας Βασίλειος πολλές φορές τόνιζε ὅτι ἦταν ὑπερήφανος γιά τήν καταγωγή τῆς μητρός του ἀπό ἀρχαῖα ἑλληνικά γένη, γεγονός πού ἀναφέρει καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στόν Ἐπιτάφιο πρός τόν Βασίλειο. Ὅμως αὐτή ἡ ἑλληνική του συνείδηση δέν ἐμπόδιζε τόν Μ. Βασίλειο νά περιθάλπει ἀνθρώπους κάθε φυλῆς καί θρησκεύματος στά φιλανθρωπικά Ἱδρύματα τῆς Βασιλειάδος.

Τόν ὑγιῆ πατριωτισμό ἐξηγεῖ θαυμάσια ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στήν 37 η Ἐπιστολή του (βλέπε 37ο τόμο τῆς Πατρολογίας τοῦ Migne). Ἐκεῖ γράφει: «Μητέρα τιμᾶν τῶν Ὁσίων. Μήτηρ δέ ἄλλη μέν ἄλλου, κοινή δέ πάντων πατρίς». Δηλαδή εἶναι ἴδιον τῶν ευσεβῶν ἀνθρώπων νά τιμοῦν τή μητέρα τους. Ὅμως κάθε ἄνθρωπος ἔχει διαφορετική μητέρα. Κοινή μητέρα ὅλων μας εἶναι ἡ πατρίδα, ἄρα πρέπει νά τήν ἀγαποῦμε ὅπως ακριβῶς καί τή μητέρα μας.

Τό ἴδιο πνεῦμα μέ διαφορετικά λόγια ἀποδίδει καί ὁ μακαριστός Γέρων Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης λέγων: «Η πατρίδα εῖναι μία μεγάλη οἰκογένεια». Ἔτσι, λοιπόν, ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί ἀγαποῦμε τήν πατρίδα καί σεβόμαστε τήν ἑλληνικοτητα, χωρίς νά μισοῦμε τήν πατρίδα τῶν ἄλλων καί χωρίς νά ὑποτιμοῦμε τήν πολιτιστική ταυτότητα κάθε διαφορετικοῦ λαοῦ ἤ ἀνθρώπου.

Ἡ δημιουργική συμβολή τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Ἐλευθερία καί στήν πολιτιστική μας ταυτότητα συνεχίζεται καί μετά τήν Τουρκοκρατία διαψεύδοντας πλήρως τούς θεωρητικούς τῆς παρενθέσεως. Τό 1896 ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, Ἐπίσκοπος Πενταπόλεως, ὁ θαυματουργός, ἔγραφε σέ μία περισπούδαστη πραγματεία του περί τῆς Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας τά ἑξῆς: «Ναί, Ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατά Θείαν Πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς Ἀνθρωπότητος.... Τοῦτο τό ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ... Μαρτύριον ἡ μακροβιότης αὐτοῦ, ἐξ ἧς δυνάμεθα ἀδιστάκτως νά συμπεράνωμεν καί τήν αἰωνιότητα αὐτοῦ, διά τό αἰώνιον ἔργον τοῦ Χριστιανισμοῦ, δι’ οὗ συνεδέθη ὁ Ἑλληνισμός».

Καί τό 1940 στήν ἐποποιία τῶν Βορειοηπειρωτικῶν βουνῶν ὁ Ἕλληνας φαντάρος ἔβλεπε τή Παναγία μαυροφορεμένη νά τόν βοηθεῖ. Ὄχι, φυσικά, ἀπό μίσος πρός τούς Ἰταλούς, ἀλλά ἐπειδή ἐκείνη τή στιγμή ἡ ἀμυνόμενη Ἑλλάς εἶχε τό δίκιο μέ τό μέρος της.

Μόνο μέσα στήν Ἑλληνορθόδοξη Παράδοση διατηροῦμε τόν ὑγιῆ πατριωτισμό καί ἀποφεύγουμε τά δύο ἄκρα: Τόν ρατσισμό καί τόν ἐθνομηδενισμό. Ἄς διαφυλάξουμε ὡς κόρην ὀφθαλμου τήν εὐλογημένη ἐπίδραση τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπί τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητος.