Ἡ ἰατρική τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὡς ἀληθινοί πνευματικοί ἰατροί μᾶς ἀποκάλυψαν  ὅλα ὅσα πρέπει νά γνωρίζουμε γιά τά πάθη. Βέβαια στήν πράξη, εἶναι σωστότερο νά μήν ἀντιμετωπίζουμε τά πάθη μ’ ἕναν ἐπιθετικό τρόπο.

Ὁ μακαριστός π. Πορφύριος συνιστοῦσε νά «ἀφήσουμε» τίς ἀδυναμίες καί τό κακό· νά μήν μᾶς ἀπασχολεῖ ἡ ὕπαρξή τους. Ἀντίθετα νά προσπαθοῦμε νά βροῦμε τρόπους ν’ ἀγαπήσουμε τόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡ καλλίτερη ἀντιμετώπιση τῶν παθῶν, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ διαβόλου: ἡ περιφρόνηση.

Ὁ Γέροντας δέν ὑπονοοῦσε μέ τά λεγόμενά του ὅτι πρέπει νά ἔχουμε ἄγνοια γιά τό τί εἶναι τά πάθη, ἤ γιά τό πῶς δημιουργοῦνται καί πῶς θεραπεύονται. Ἁπλῶς δέν ἤθελε νά «ματώνουμε» ἀντιμετωπίζοντάς τα «κατά μέτωπο».

Γιαυτό συνιστοῦσε νά τά περιφρονοῦμε καί νά στρεφόμαστε πρός τό Ἄκτιστο Φῶς τοῦ Θεοῦ. 

«Εἶναι καλύτερο» λέγει καὶ ὁ Ἀββὰς Ἰσαὰκ ὁ Σύρος «νὰ καταβάλλεις τὰ πάθη μὲ καλοὺς λογισμούς, μνημονεύοντας τὶς ἀρετές, παρὰ μὲ τὴν ἀντίσταση(κατά τόν παθῶν)[1]. Διότι τὰ πάθη, ὅταν διεγερθοῦν καὶ κινηθοῦν ἐναντίον σου γιὰ νὰ σὲ πολεμήσουν, τότε ἐντυπώνουν στὸ νοῦ σου διάφορα σχήματα καὶ εἰκόνες, πού προκαλοῦν στὴν ἁμαρτία. Αὐτὸς ὁ πόλεμος ἐναντίον τοῦ νοῦ μας ἔχει πολὺ μεγάλη δύναμη, καθὼς ταράζει τὶς παλιὲς μνῆμες καὶ μᾶς θορυβεῖ. Ἐὰν ὅμως, πάνω στὴν ἐπίθεσή τους, τοὺς ὑποσκάπτεις μὲ ἀγαθοὺς λογισμούς, ὅπως εἴπαμε, τότε οὔτε ἴχνος παθῶν δὲ φαίνεται πιὰ στὸ νοῦ σου, μετὰ τὴν ἀποδίωξή τους»[2].

Ἡ ἁμαρτία καί τά πάθη ὁδηγοῦν τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τόν Γέροντα Πορφύριο στήν θλίψη, τήν μελαγχολία καί τήν κατάθλιψη. 

Στήν Ἁγία Γραφή ἔχουμε τό παράδειγμα- διήγηση τοῦ Σαούλ ὁ ὁποῖος ἁμάρτησε καίκαταλήφθηκε ἀπό βαρειά μελαγχολία καί δαιμονισμό(Α΄Βασ. 16, 14-15). «Κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον» ἀναφέρει ἡ Ἁγία Γραφή, «τὸ Πνεῦμα τοῦ Κυρίου εἶχεν ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τὸν Σαούλ. Ἕνα δὲ ἄλλο πνεῦμα, κατὰ παραχώρησιν Θεοῦ, πνεῦμα πονηρὸν ἐτάρασσεν αὐτόν. Οἱ δοῦλοι τοῦ Σαοὺλ τοῦ εἶπαν: “ἰδού, λοιπόν, ὅτι ἕνα πνεῦμα πονηρὸν κατὰ παραχώρησιν τοῦ Κυρίου σὲ πνίγει»[3]. 

Ἐπίσης ἔχουμε τό περιστατικό μέ τόν Ναβουχοδονόσορα ὁ ὁποῖος ἔπειτα ἀπό τίς ἐπιτυχίες του ἐντός καί ἐκτός τῆς αὐτοκρατορίας του, παραφρόνησε λόγῳ τῆς μεγάλης του ἀλαζονείας. Ἔπαθε ἕνα εἶδος τρέλας γνωστή ὡς λυκανθρωπία, κατά τήν ὁποία ἐγκατέλειψε τούς ἀνθρώπους καί ζοῦσε ὡς ἄγριο θηρίο. Μετά ἀπό ἑπτά χρόνια ὅταν ἀναγνώρισε τό μεγαλεῖο, τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καί ταπεινώθηκε, τότε θεραπεύθηκε(Δαν. 4,28-37).

Γράφεται στήν Παλαιά Διαθήκη στό βιβλίο τοῦ Προφήτη Δανιήλ: «Ὅλα αὐτὰ συνέβησαν στὸν βασιλέα Ναβουχοδονόσορα. Δώδεκα μήνας ἔπειτα ἀπό αὐτὸ τὸ ὄνειρον, ἐνῶ αὐτὸς ἐπεριπατοῦσε στὸν ἐν Βαβυλῶνι ναὸν τῆς βασιλείας του, ἐπῆρε τὸν λόγον καὶ εἶπεν· “αὐτὴ δὲν εἶναι ἡ μεγάλη Βαβυλών, τὴν ὁποίαν ἐγὼ ἀνοικοδόμησα ὡς πρωτεύουσαν τῆς βασιλείας μου, μὲ τὴν μεγάλην μου ἰσχὺν καὶ δύναμιν, ὥστε νὰ διαλαλῆ τὴν μεγαλειότητά μου καὶ τὴν δόξαν μου”;

Ἐνῶ εὑρίσκετο ὁ λόγος αὐτὸς ἀκόμη στὸ στόμα τοῦ βασιλέως, ἦλθε φωνὴ ἀπὸ τὸν οὐρανόν. “Εἰς σέ, βασιλεῦ Ναβουχοδονόσορ, ἀπευθύνεται ὁ λόγος αὐτός· ἡ βασιλεία σου ἐπέρασεν, ἀφηρέθη ἀπὸ σέ. Θὰ σὲ ἐκδιώξουν ἀπὸ τὴν κοινωνίαν τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ κατοικία σου θὰ εἶναι ἀνάμεσα εἰς τὰ θηρία τὰ ἄγρια. Θὰ σὲ τρέφουν μὲ χορτάρι, ὡσὰν τὸ βόϊδι καὶ θὰ περάσουν ἑπτὰ καιροὶ ἐπάνω σου, ἕως ὅτου μάθης καὶ γνώρισης, ὅτι ὁ Ὕψιστος Θεὸς εἶναι ὁ Κύριος τῆς βασιλείας τῶν ἀνθρώπων καὶ ὅτι δίδει Αὐτὸς τὴν βασιλείαν εἰς ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον θέλει”.

Κατὰ τὴν στιγμὴν ἀκριβῶς ἐκείνην ἐξεπληρώθη διὰ τὸν Ναβουχοδονόσορα ἡ προφητεία τοῦ ὀνείρου. Διότι αὐτὸς ἔχασε τὸ λογικόν του, ἐξεδιώχθη ἀπὸ τὴν κοινωνίαν τῶν ἀνθρώπων, ἔτρωγεν ὡσὰν βόϊδι χορτάρι καὶ ἡ δρόσος τοῦ οὐρανοῦ ἔβρεχε τὸ σῶμα του, ἕως ὅτου αἱ τρίχες αὐτοῦ ἐμεγάλωσαν ὡσὰν τὰς τρίχας τοῦ λέοντος καὶ τὰ νύχια του ἔγιναν ὡσὰν τὰ νύχια τῶν ἁρπακτικῶν ὀρνέων.

“Μετά τὸ πέρας τοῦ χρονικοῦ αὐτοῦ διαστήματος, ἐγὼ ὁ Ναβουχοδονόσορ, ὕψωσα τοὺς ὀφθαλμούς μου στὸν οὐρανὸν καὶ τὸ λογικόν μου ἐπανῆλθεν. Ἐδόξασα τὸν Ὕψιστον καὶ ὑμνολόγησα ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος ζῆ στοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Τὸν ἐδοξολόγησα, διότι εἰς Αὐτὸν πράγματι εἶναι αἰώνιος ἡ ἐξουσία καὶ ἡ βασιλεία Του εἰς γενεὰν γενεῶν»[4].

Ἡ ἁμαρτία, ἡ ἀλαζονεία, ἡ ὑπερηφάνεια ὁδηγοῦν στήν κατάθλιψη-μελαγχολία, στήν τρέλα καί στό δαιμονισμό. Ἡ ταπείνωση καί ἡ πρός τόν Θεό δοξολογία-ἀγάπη θεραπεύουν τήν ἄρρωστη ψυχή.

Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Συμεών τό Νέο Θεολόγο: «Ὅπως εἶναι ἡ ἀρρώστια στὸ σῶμα, ἔτσι εἶναι καὶ ἡ ἁμαρτία στὴν ψυχή. Γι΄ αὐτὸ ἡ ἰατρικὴ τῶν ψυχῶν δὲν καταγίνεται μὲ τίποτ΄ ἄλλο, παρὰ μόνο μὲ τὴν καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας καὶ τῶν αἰτίων της, τῶν παθῶν»[5].

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

http://Hristospanagia3.blogspot.com, anavaseis.blogspot

Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Δ΄)

Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Ε΄)

Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Στ΄, τελευταῖο)

Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Α΄ - Δεύτερο Μέρος - Κεφάλαιο 3ον «Απλοποιήστε την ζωή σας, για να φύγη το άγχος» (ὁμιλία+κείμενο)

[1] Μέ τόν λεγόμενο ἀντιρρητικό πόλεμο.

[2] http://www.pigizois.net/vivlia/isaak_o_siros/onomata_pathon.htm

[3] Α΄ Βασ. 16, 14-15:« Καὶ πνεῦμα Κυρίου ἀπέστη ἀπὸ Σαούλ, καὶ ἔπνιγεν αὐτὸν πνεῦμα πονηρὸν παρὰ Κυρίου. καὶ εἶπαν οἱ παῖδες Σαοὺλ πρὸς αὐτόν· ἰδοὺ δὴ πνεῦμα Κυρίου πονηρὸν πνίγει σε·».

[4] Δαν. 4,28-37: «Ταῦτα πάντα ἔφθασεν ἐπὶ Ναβουχοδονόσορ τὸν βασιλέα.μετὰ δωδεκάμηνον ἐπὶ τῷ ναῷ τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἐν Βαβυλῶνι περιπατῶν ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν· οὐχ αὕτη ἐστὶ Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, ἣν ἐγὼ ᾠκοδόμησα εἰς οἶκον βασιλείας ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος μου εἰς τιμὴν τῆς δόξης μου; ἔτι τοῦ λόγου ἐν τῷ στόματι τοῦ βασιλέως ὄντος, φωνὴ ἀπ᾿ οὐρανοῦ ἐγένετο· σοὶ λέγουσι, Ναβουχοδονόσορ βασιλεῦ, ἡ βασιλεία παρῆλθεν ἀπὸ σοῦ, καὶ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων σέ ἐκδιώξουσι, καὶ μετὰ θηρίων ἀγρίων ἡ κατοικία σου καὶ χόρτον ὡς βοῦν ψωμιοῦσί σε, καὶ ἑπτὰ καιροὶ ἀλλαγήσονται ἐπὶ σέ, ἕως οὗ γνῷς, ὅτι κυριεύει ὁ Ὕψιστος τῆς βασιλείας τῶν ἀνθρώπων, καὶ ᾧ ἂν δόξῃ, δώσει αὐτήν. αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ὁ λόγος συνετελέσθη ἐπὶ Ναβουχοδονόσορ, καὶ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων ἐξεδιώχθη καὶ χόρτον ὡς βοῦς ἤσθιε, καὶ ἀπὸ τῆς δρόσου τοῦ οὐρανοῦ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐβάφη, ἕως οὗ αἱ τρίχες αὐτοῦ ὡς λεόντων ἐμεγαλύνθησαν καὶ οἱ ὄνυχες αὐτοῦ ὡς ὀρνέων. - Καὶ μετὰ τὸ τέλος τῶν ἡμερῶν ἐγὼ Ναβουχοδονόσορ τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνέλαβον, καὶ αἱ φρένες μου ἐπ᾿ ἐμὲ ἐπεστράφησαν, καὶ τῷ Ὑψίστῳ ηὐλόγησα καὶ τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα ᾔνεσα καὶ ἐδόξασα, ὅτι ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ εἰς γενεὰν καὶ γενεάν»

[5] Ἀπὸ τὸ βιβλίο "Ἀπόσταγμα πατερικῆς σοφίας", Εἴκοσι πνευματικὰ κεφάλαια βασισμένα σὲ κείμενα τοῦ ὁσίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου (σελ. 40)

http://agioritis.pblogs.gr/2011/03

Πηγή δημοσίευσης  hristospanagia3.blogspot.com

Πηγή εἰκόνας π. Πορφυρίου: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.