"Τι είναι ευλάβεια"

– Εὐλάβεια εἶναι ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἡ συστολή, ἡ πνευματικὴ εὐαισθησία. Ὁ εὐλαβὴς μπορεῖ νὰ σφίγγεται, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ σφίξιμο στάζει μέλι στὴν καρδιά του· δὲν τοῦ κάνει μαρτυρικὴ τὴν ζωή, ἀλλὰ τὸν εὐχαριστεῖ. Οἱ κινήσεις του εἶναι λεπτές, προσεγμένες. Αἰσθάνεται ἔντονα τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, τῶν Ἀγγέλων, τῶν Ἁγίων. Νιώθει δίπλα του τὸν Φύλακα Ἄγγελο νὰ τὸν παρακολουθῆ. Ἔχει συνέχεια στὸν νοῦ του ὅτι τὸ σῶμα του εἶναι Ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος1 καὶ ζῆ ἁπλά, ἁγνὰ καὶ ἁγιασμένα.
Παντοῦ συμπεριφέρεται μὲ προσοχὴ καὶ συστολὴ καὶ νιώθει ζωντανὰ ὅλα τὰ ἱερά. Προσέχει λ.χ. νὰ μὴν εἶναι πίσω ἀπὸ τὴν πλάτη του οἱ εἰκόνες. Δὲν βάζει ἐκεῖ ποὺ κάθεται, στὸν καναπὲ ἢ στὴν καρέκλα, τὸ Εὐαγγέλιο ἢ ἕνα πνευματικὸ βιβλίο κ.λπ. Ἂν δῆ μιὰ εἰκόνα, σκιρτᾶ ἡ καρδιά του, βουρκώνουν τὰ μάτια του. Ἀλλὰ καὶ μόνον τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ νὰ δῆ κάπου γραμμένο, τὸ ἀσπάζεται καὶ αὐτὸ μὲ εὐλάβεια καὶ γλυκαίνεται ἐσωτερικὰ ἡ ψυχή του. Ἀκόμη καὶ ἕνα κομματάκι ἀπὸ ἐφημερίδα ἂν βρῆ κάτω πεταμένο ποὺ νὰ γράφη λ.χ. τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἢ μόνον «Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Τριάδος», σκύβει, τὸ μαζεύει, τὸ ἀσπάζεται μὲ εὐλάβεια καὶ στενοχωριέται ποὺ ἦταν πεταμένο.

– Γέροντα, ἄλλο εἶναι ἡ εὐσέβεια καὶ ἄλλο ἡ εὐλάβεια;

– Ἡ εὐσέβεια2 εἶναι κολώνια, ἐνῶ ἡ εὐλάβεια εἶναι θυμίαμα. Ἡ εὐλάβεια εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀρετὴ γιὰ μένα, γιατὶ ὁ εὐλαβὴς προσελκύει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, γίνεται δέκτης τῆς Χάριτος, καὶ φυσιολογικὰ παραμένει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μαζί του. Τὸν προδίδει μετὰ ἡ θεία Χάρις, καὶ ὅλοι τὸν εὐλαβοῦνται, τὸν συμπαθοῦν, ἐνῶ τὸν ἀναιδῆ τὸν ἀπεχθάνονται μικροὶ – μεγάλοι.

Ἐσεῖς οἱ γυναῖκες πρέπει νὰ ἔχετε περισσότερη εὐλάβεια ἀπὸ τοὺς ἄνδρες. Ἡ γυναίκα ἀπὸ τὴν φύση της ἐπιβάλλεται νὰ ἔχη εὐλάβεια. Οἱ ἄνδρες, ὅταν δὲν ἔχουν εὐλάβεια, ἔχουν ἁπλῶς μιὰ ἀδιαφορία. Οἱ γυναῖκες ὅμως, ἅμα χάσουν τὴν εὐλάβεια, κάνουν χονδρὰ πράγματα. Μοῦ ἔλεγε ἕνας: «Ὅταν πῆγα προσκύνημα μὲ τὴν γυναίκα μου στοὺς Ἁγίους Τόπους, πῆγα καὶ στὸν Ἰορδάνη νὰ βαπτισθῶ, καὶ αὐτὴ καθόταν καὶ ἔπλενε τὰ πόδια της! ʺΒρέ, τί κάνεις αὐτοῦ; τῆς εἶπα, γιὰ νὰ πλύνης τὰ πόδια σου ἦρθες στὸν Ἰορδάνη ποταμό;ʺ. Νευρίασα, τὴν ἔβρισα!». Ἐκείνη φαίνεται ἦταν τελείως ἀδιάφορη, δὲν καταλάβαινε, ἐνῶ αὐτὸς ὁ καημένος εἶχε πολλὴ εὐλάβεια.

Ἡ εὐλάβεια μεταδίδεται

Απόσπασμα:

«– Γέροντα, πῶς θὰ ἀποκτήσω εὐλάβεια;

– Οἱ Πατέρες λένε ὅτι, γιὰ νὰ ἀποκτήσης εὐλάβεια, πρέπει νὰ ζῆς ἢ νὰ συναναστρέφεσαι μὲ ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν εὐλάβεια καὶ νὰ παρατηρῆς πῶς συμπεριφέρονται. Ὁ Μέγας Παΐσιος, ὅταν τὸν ρώτησε κάποιος «πῶς μπορῶ νὰ ἀποκτήσω φόβο Θεοῦ», τοῦ ἀπάντησε: «Νὰ συναναστρέφεσαι μὲ ἀνθρώπους ποὺ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ καὶ ἔχουν φόβο Θεοῦ, γιὰ νὰ ἀποκτήσης καὶ ἐσὺ θεῖο φόβο»3. Αὐτὸ βέβαια δὲν σημαίνει ὅτι θὰ κάνης ἐξωτερικὰ ὅ,τι βλέπεις νὰ κάνουν ἐκεῖνοι, χωρὶς νὰ τὸ νιώθης ἐσὺ ἐσωτερικά, γιατὶ αὐτὸ δὲν εἶναι εὐλάβεια ἀλλὰ ψευτοευλάβεια. Τὸ ψεύτικο εἶναι ἀποκρουστικό. Ἡ εὐλάβεια εἶναι Χάρις ἀπὸ τὸν Θεὸ μέσα στὸν ἄνθρωπο. Ὅ,τι κάνει ὁ εὐλαβὴς τὸ κάνει, γιατὶ ἔτσι τὸ νιώθει μέσα του. Βέβαια μέσα μας ὑπάρχει φυσικὴ ἡ εὐλάβεια, ἀλλά, ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν τὴν καλλιεργήση, τὸ ταγκαλάκι τὸν ρίχνει μὲ τὴν λήθη στὴν ἀναισθησία καὶ στὴν ἀνευλάβεια. Μὲ τὴν συμπεριφορὰ ὅμως τοῦ εὐλαβοῦς, ξυπνᾶ πάλι μέσα του ἡ εὐλάβεια.

– Γιατί, Γέροντα, οἱ Πατέρες μόνο γιὰ τὴν εὐλάβεια λένε πώς, ἂν θέλης νὰ τὴν ἀποκτήσης, νὰ συναναστραφῆς μὲ εὐλαβῆ; Γιατί δὲν λένε τὸ ἴδιο καὶ γιὰ ἄλλη ἀρετή;

– Γιατὶ ἡ εὐλάβεια μεταδίδεται. Οἱ κινήσεις, ἡ συμπεριφορὰ τοῦ εὐλαβοῦς, μεταδίδονται σὰν τὸ ἄρωμα, ὅταν φυσικὰ ὑπάρχη στὸν ἄλλον καλὴ διάθεση καὶ ταπείνωση. Καὶ νὰ σοῦ πῶ, ἂν κανεὶς δὲν ἔχη εὐλάβεια, δὲν ἔχει τίποτε. Ὁ εὐλαβὴς ὅ,τι εἶναι ἱερὸ τὸ βλέπει καθαρά, ὅπως εἶναι στὴν πραγματικότητα, ἔστω καὶ ἂν δὲν εἶναι μορφωμένος. Δὲν θὰ κάνη λ.χ. λάθος γιὰ ὁτιδήποτε ἔχει σχέση μὲ τὰ θεῖα νοήματα. Εἶναι ὅπως τὸ παιδάκι ποὺ δὲν βάζει κακὸ λογισμὸ γιὰ τὸν πατέρα του καὶ τὴν μητέρα του, γιατὶ τοὺς ἀγαπάει καὶ τοὺς σέβεται, καὶ βλέπει καλὰ καὶ καθαρὰ ὅλα ὅσα κάνουν οἱ γονεῖς του. Πόσο μᾶλλον ἐδῶ ποὺ πρόκειται γιὰ τὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος μὲ τίποτε δὲν συγκρίνεται καὶ σὲ ὅλα εἶναι τέλειος! Ὅποιος δὲν ἔχει εὐλάβεια πέφτει σὲ λάθη, σὲ πλάνες ὡς πρὸς τὸ δόγμα.
Βλέπω τί λάθη κάνουν ὅσοι δὲν ἔχουν εὐλάβεια καὶ γράφουν ἑρμηνεῖες ἢ σχόλια σὲ ἱερὰ κείμενα κ.λπ.

Ὅλα τὰ πνευματικὰ πράγματα χρειάζονται εὐλάβεια καὶ καρδιά. Ὅταν ὅλα ξεκινοῦν ἀπὸ εὐλάβεια, ὅλα εἶναι ἁγιασμένα. Εἰδικά, γιὰ νὰ γράψη κανεὶς Ἀκολουθία σὲ Ἅγιο, πρέπει νὰ ἀγαπάη τὸν Ἅγιο, νὰ τὸν εὐλαβῆται, ὁπότε αὐτὸ ποὺ θὰ γράψη, θὰ βγαίνη ἀπὸ τὴν καρδιά του καὶ θὰ ἀποπνέη εὐλάβεια. Ὅταν κανεὶς φθάση σὲ κατάσταση θείου ἔρωτος, θείας τρέλλας, βγαίνουν μόνοι τους οἱ στίχοι ἀπὸ μέσα του.

– Τί ἄλλο, Γέροντα, βοηθάει τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀποκτήση εὐλάβεια;

– Τὸ νὰ μελετάη μὲ τὸν νοῦ του καθετὶ ἱερὸ καὶ νὰ ἐμβαθύνη σ᾿ αὐτό, ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ ἀξιοποιῆ τὶς εὐκαιρίες ποὺ τοῦ δίνονται· αὐτὰ ξυπνοῦν σιγὰ‐σιγὰ μέσα του τὴν εὐλάβεια. Ὅταν π.χ. μοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία νὰ περάσω ἀπὸ ἕναν Ναὸ καὶ νὰ μπῶ λίγο μέσα νὰ προσευχηθῶ καὶ δὲν τὸ κάνω, στεροῦμαι τὴν Χάρη. Ἂν θέλω νὰ περάσω, ἀλλὰ ἐμποδίζωμαι ἀπὸ κάτι καὶ δὲν περνῶ, τότε δὲν στεροῦμαι τὴν Χάρη, διότι ὁ Θεὸς βλέπει τὴν ἀγαθή μου πρόθεση. Ἐπίσης πολὺ βοηθάει νὰ ἀποκτήσουμε εὐλάβεια τὸ νὰ γνωρίσουμε τοὺς Ἁγίους τοῦ τόπου μας, τῆς πατρίδας μας, γιὰ νὰ τοὺς ἀγαπήσουμε καὶ νὰ συνδεθοῦμε μαζί τους. Ὁ Θεὸς χαίρεται, ὅταν εὐλαβούμαστε καὶ ἀγαποῦμε τοὺς Ἁγίους. Καὶ ὅταν ἔχουμε εὐλάβεια στοὺς Ἁγίους, πόσο περισσότερη θὰ ἔχουμε στὸν Θεό!»

1 Βλ. Α´ Κορ. 3, 16 καὶ 6, 19.

2 Μὲ τὸν ὅρο εὐσέβεια ὁ Γέροντας ἀναφέρεται στὴν τήρηση ἐξωτερικῶν τύπων εὐλαβείας, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν ἀντίκρισμα ἐσωτερικό.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Β’ «Πνευματικὴ Ἀφύπνιση»