"Η ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού"

– Ὅταν δὲν κάνη κανεὶς ἐγκράτεια, ἔχει ἐπάνω του ἀποθῆκες ὁλόκληρες. Ἐνῶ, ὅταν κάνη ἐγκράτεια καὶ τρώη αὐτὸ ποὺ τοῦ χρειάζεται, τὸ καίει ὁ ὀργανισμός του καὶ δὲν ἀποθηκεύει. 

Ἡ ποικιλία τῶν φαγητῶν τεντώνει τὸ στομάχι καὶ φέρνει ὄρεξη, ἀλλὰ καὶ δημιουργεῖ χαύνωση καὶ πυρώσεις. Ἂν στὸ τραπέζι ὑπάρχη μόνον ἕνα φαγητὸ καὶ δὲν εἶναι πολὺ νόστιμο, ἴσως νὰ μὴν τὸ φάη κανεὶς ὅλο ἤ, ἂν εἶναι νόστιμο καὶ λαιμαργήση, ἴσως φάη λίγο παραπάνω. Ὅταν ὅμως ὑπάρχη ψάρι, σούπα, πατάτες, τυρί, αὐγό, σαλάτα, φροῦτο, γλυκό, θέλει ὅλα νὰ τὰ φάη καὶ ζητάει καὶ ἄλλα. Ὅλα τὰ τραβάει ἡ ὄρεξη, γιατὶ τὸ ἕνα παρακινεῖ στὸ ἄλλο. Καὶ βλέπεις, ὁ ἄνθρωπος ἕναν λόγο δὲν σηκώνει· τὸν ἕναν δὲν τὸν χωνεύει, τὸν ἄλλον δὲν τὸν χωνεύει, ἐνῶ τὸ καημένο τὸ στομάχι, ὅ,τι τοῦ ρίχνουμε, τὸ ὑπομένει. Τὸ ρωτήσαμε ἂν τὰ χωνεύη; Τὸ στομάχι δηλαδὴ ποὺ δὲν ἔχει λογική, μᾶς περνάει στὴν ἀρετὴ καὶ ἀγωνίζεται ὅλα νὰ τὰ χωνέψη. Καὶ ἂν δὲν ταιριάζη τὸ ἕνα εἶδος μὲ τὸ ἄλλο, ὅταν μποῦν μέσα, μαλώνουν, καὶ τί νὰ κάνη τότε καὶ ἐκεῖνο; Ἀρχίζει μετὰ ἡ βαρυστομαχιά.

– Καὶ πῶς μπορεῖς, Γέροντα, νὰ κόψης τὴν συνήθεια νὰ τρῶς πολύ;

– Χρειάζεται λίγο φρένο. Ἂς μὴ φᾶς κάτι ποὺ σοῦ ἀρέσει, γιὰ νὰ μὴν ἀνοίγης δουλειά, γιατὶ σιγὰ ‐ σιγὰ μεγαλώνει ἡ ἀχυρώνα. Τὸ στομάχι, ὁ κακὸς «τελώνης» ποὺ λέει ὁ Ἀββᾶς Μακάριος11, μετὰ συνέχεια ζητάει. Τὴν ὥρα τοῦ φαγητοῦ εὐχαριστιέσαι, ὕστερα ὅμως θέλεις νὰ κοιμηθῆς· οὔτε νὰ δουλέψης μπορεῖς. Ἂν τρῶς ἕνα εἶδος φαγητοῦ, αὐτὸ βοηθάει νὰ κόψης τὴν ὄρεξη.

– Ἄν, Γέροντα, ὑπάρχη ποικιλία φαγητῶν, ἀλλὰ σὲ μικρὲς ποσότητες, ὑπάρχει πάλι ἡ ἴδια δυσκολία;

– Ἔ, πάλι ἡ ἴδια δυσκολία εἶναι, ἀλλὰ εἶναι μικρὰ τὰ ...κόμματα καὶ δὲν μποροῦν νὰ κάνουν κυβέρνηση!... Ὅταν ὑπάρχη μεγάλη ποικιλία, εἶναι σὰν νὰ μαζεύωνται πολλὰ ...κόμματα στὸ στομάχι καὶ τὸ ἕνα κόμμα ἐρεθίζει τὸ ἄλλο, πιάνονται μεταξύ τους, χτυπιοῦνται καὶ ἀρχίζει βαρυστομαχιά...

Ἡ εὐχαρίστηση ἀπὸ τὸ λιτὸ φαγητὸ εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν εὐχαρίστηση ποὺ δίνουν τὰ καλύτερα φαγητά. Ὅταν μικρὸς ἔφευγα στὸ δάσος καὶ ἔτρωγα μόνον ἕνα κομμάτι κουλούρα, ὤ, δὲν ἤθελα τίποτε ἄλλο! Τὰ καλύτερα φαγητὰ δὲν μποροῦσαν νὰ ἀντικαταστήσουν ἐκείνη τὴν πνευματικὴ εὐχαρίστηση ποὺ ἔνιωθα. Ἀλλὰ τὸ ἔκανα μὲ χαρά.

Πολλοὶ ἄνθρωποι ὅμως δὲν ἔχουν αἰσθανθῆ τὴν εὐχαρίστηση τοῦ ἐλαφροῦ στομαχιοῦ. Στὴν ἀρχή, ὅταν τρῶνε κάτι νόστιμο, αἰσθάνονται μιὰ εὐχαρίστηση καὶ μετὰ μπαίνει ἡ λαιμαργία, ἡ γαστριμαργία, τρῶνε πολὺ καί, ἰδίως ὅταν εἶναι ἡλικιωμένοι, νιώθουν βάρος, καὶ ἔτσι στεροῦνται τὴν εὐχαρίστηση τοῦ ἐλαφροῦ στομαχιοῦ.

11 Βλ. Παλλαδίου, Ἐπισκόπου Ἑλενοπόλεως, Λαυσαϊκὴ Ἱστορία, σ. 124.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Δ’ «Οἰκογενειακή Ζωή»