33. Δεν πρέπει οι άστατοι και απαίδευτοι
να αυθαδιάζουν σε αξιόλογους ανθρώπους. Και αξιόλογος άνθρωπος είναι εκείνος
που αρέσει στο Θεό και που συνήθως σωπαίνει ή λέει λίγα και αναγκαία και αρεστά
στο Θεό.
34. Εκείνοι που προσπαθούν να ζουν την
ενάρετη και θεοφιλή ζωή, φροντίζουν για τις αρετές σαν κτήματά τους και σαν
αφορμή αιώνιας απολαύσεως. Τα πρόσκαιρα τα απολαμβάνουν όπως τύχει και όπως
δίνει και θέλει ο Θεός, και τα χρησιμοποιούν με μεγάλη χαρά και ευχαριστία προς
το Θεό κι αν ακόμη αυτά είναι μετριότατα. Γιατί οι πολυποίκιλες τροφές τρέφουν
τα σώματα ως υλικά, ενώ η γνώση του Θεού, η εγκράτεια, η αγαθότητα, η
αγαθοεργία, η ευσέβεια και η πραότητα θεώνουν την ψυχή.
35. Όσοι άρχοντες εξαναγκάζουν να
διαπραχθούν άτοπες και ψυχοβλαβείς πράξεις, δεν γίνονται ωστόσο κύριοι και της
ψυχής, η οποία έχει δημιουργηθεί αυτεξούσια. Δεσμεύουν το σώμα, όχι όμως και
την προαίρεση που κύριός της είναι ο λογικός άνθρωπος, εξαιτίας του δημιουργού
του Θεού, ο Οποίος είναι ισχυρότερος από κάθε εξουσία και ανάγκη και κάθε δύναμη.
36. Εκείνοι που νομίζουν δυστυχία το να
χάσουν χρήματα ή παιδιά ή δούλους ή ένα άλλο στοιχείο της περιουσίας τους, ας
γνωρίζουν ότι πρώτα πρέπει να αρκούνται σ' εκείνα που δίνει ο Θεός. Και όταν
πρέπει να τα δώσουν πίσω, να είναι πρόθυμοι και να το κάνουν με αγαθή γνώμη και
να μη στενοχωρούνται διόλου για τη στέρηση ή μάλλον για την επιστροφή τους.
Γιατί αφού έκαναν χρήση ξένων πραγμάτων, τα έδωσαν πάλι πίσω.
37. Ο ενάρετος άνθρωπος δεν πρέπει να
πουλά την ελεύθερη γνώμη του προσέχοντας πόσα χρήματα θα πάρει, και αν ακόμη
είναι πολλά όσα του δίνουν. Γιατί τα πράγματα της ζωής αυτής είναι όμοια με
όνειρο, και η φαντασία που προέρχεται από τον πλούτο και άγνωστο είναι που θα
καταλήξει και λίγο καιρό μόνο κρατάει.
38. Εκείνοι που είναι αληθινοί άνθρωποι,
ας φροντίζουν με όλη τη δύναμή τους να ζουν με αγάπη Θεού και με αρετή, ώστε να
λάμπει η ενάρετη ζωή τους μεταξύ των άλλων ανθρώπων. όπως γίνεται με την
πορφύρα: ένα μικρό κομμάτι μπαίνει πάνω στα λευκά φορέματα και τα στολίζει.
Έτσι κι αυτοί να λάμπουν και να ξεχωρίζουν, γιατί έτσι καλλιεργούν ασφαλέστερα
τις αρετές της ψυχής.
39. Οι φρόνιμοι άνθρωποι πρέπει να
εξετάζουν τη δύναμή τους και το βαθμό της αρετής τους και έτσι να
προετοιμάζονται και ν' αντιστέκονται στα πάθη, σύμφωνα με την κατά φύση δύναμη
που τους έχει χαρίσει ο Θεός. Δύναμη για την αντιμετώπιση της σωματικής
ομορφιάς και κάθε κακής επιθυμίας είναι η εγκράτεια. Των θλίψεων και της
φτώχειας, η καρτερία. Των ύβρεων και του θυμού, η ανεξικακία. Έτσι και για τα
υπόλοιπα.
40. Το να γίνει κανείς αγαθός και σοφός
ξαφνικά, είναι αδύνατο. Γίνεται ωστόσο με την κοπιαστική μελέτη, με τη
συναναστροφή με ενάρετους ανθρώπους, με την πείρα, με τον καιρό, με την άσκηση
και με την επιθυμία των καλών έργων. Ο αγαθός άνθρωπος που αγαπά το Θεό και Τον
γνωρίζει αληθινά, δεν παύει να κάνει πλούσια όλα όσα αρέσουν σ' Αυτόν. Αλλά
τέτοιοι άνθρωποι είναι σπάνιοι.
41. Εκείνοι που δεν είναι προικισμένοι με
ευφυΐα, δεν πρέπει να απελπίζονται και να αμελούν τη θεοφιλή και ενάρετη ζωή
και να την καταφρονούν, σαν να είναι τάχα ακατόρθωτη γι' αυτούς και ακατανόητη.
Αντίθετα, πρέπει να εξασκούν όση δύναμη έχουν και να επιμελούνται τον εαυτό
τους. γιατί κι αν ακόμη δεν μπορούν να αποκτήσουν την τέλεια αρετή και τη
σωτηρία, εντούτοις με την προσπάθεια και με την επιθυμία του αγαθού γίνονται
καλύτεροι ή τουλάχιστον δεν χειροτερεύουν. Και αυτό δεν είναι μικρή ωφέλεια της
ψυχής.
42. Ο άνθρωπος ως λογικός που είναι,
συγγενεύει με την άρρητη και Θεία δύναμη, το Θεό. Ως προς το σωματικό πάλι
μέρος, συγγενεύει με τα ζώα. Είναι όμως λίγοι εκείνοι που όντας τέλειοι και
λογικοί άνθρωποι, φροντίζουν να διατηρούν το φρόνημα και τη συγγένειά τους
σύμφωνη με το Θεό και Σωτήρα, και να το αποδεικνύουν αυτό με τα έργα τους και
την ενάρετη ζωή τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι, με την ανόητη ψυχή τους, έχουν
εγκαταλείψει την θεϊκή και αθάνατη υιική σχέση με το Θεό και έχουν στραφεί προς
τη νεκρή και δύστυχη και σύντομη συγγένεια του σώματος. σαν άλογα ζώα
κυβερνιούνται μόνο από το σαρκικό φρόνημα και ερεθιζόμενοι από τις ηδονές
χωρίζονται από το Θεό και κατεβάζουν τη ψυχή από τους ουρανούς στον όλεθρο
εξαιτίας των κακών θελημάτων της.
43. Ο λογικός άνδρας έχοντας στο νου του
τη μέθεξη και τη συνάφειά του με το Θεό, ουδέποτε θα αγαπήσει τίποτε το επίγειο
και χαμηλό, αλλά έχει το νου του στα ουράνια και αιώνια. Και γνωρίζει ότι το
θέλημα του Θεού είναι να σωθεί ο άνθρωπος, γιατί ο Θεός είναι η αιτία όλων των
καλών και πηγή των αιωνίων αγαθών για τους ανθρώπους.
44. Όταν σου τύχει κανείς που φιλονεικεί
και πολεμά την αλήθεια και το προφανές, πάψε την φιλονεικία και άφησέ τον,
γιατί έχει απολιθωθεί η διάνοιά του. Όπως και το καλύτερο κρασί το διαφθείρει
το βλαβερότατο νερό, έτσι και οι κακές συναναστροφές διαφθείρουν τους ενάρετους
κατά τη ζωή και το φρόνημα.
45. Αν μεταχειριζόμαστε κάθε φροντίδα και
μέσο για να αποφύγομε το θάνατο του σώματος, πολύ περισσότερο οφείλομε να
φροντίζομε ν' αποφύγομε το θάνατο της ψυχής. Γιατί σ' εκείνον που θέλει να
σωθεί, δεν υπάρχει άλλο εμπόδιο εκτός από την αμέλεια και την οκνηρία της
ψυχής.
46. Όσοι δυσκολεύονται να εννοούν το
συμφέρον της ψυχής τους, και όσα ορθά τους λέγονται, αυτοί θεωρούνται άρρωστοι.
Ενώ όσοι εννοούν την αλήθεια και εντούτοις χωρίς ντροπή την αμφισβητούν και
φιλονεικούν, αυτών η διάνοια έχει νεκρωθεί και αρμόζει σε θηρία η συμπεριφορά
τους. δεν γνωρίζουν το Θεό και η ψυχή τους δεν έχει φωτιστεί.
47. Τα διάφορα γένη των ζώων τα
δημιούργησε ο Θεός για διάφορες ανάγκες του ανθρώπου με το λόγου Του. Άλλα για
τροφή του ανθρώπου και άλλα για να τον υπηρετούν. Τον άνθρωπο όμως τον
δημιούργησε θεατή των ζώων και των έργων τους και ευγνώμονα ερμηνευτή όλων
αυτών. Γι' αυτό ας φροντίζουν οι άνθρωποι μήπως χωρίς να αντικρύσουν και χωρίς
να εννοήσουν το Θεό και τα έργα Του, πεθάνουν όπως τα άλογα ζώα. Και πρέπει να
γνωρίζει ο άνθρωπος ότι ο Θεός είναι παντοδύναμος και τίποτε δεν είναι αντίθετο
σ' Αυτόν. αλλά από την ανυπαρξία όσα θέλει δημιούργησε και δημιουργεί με το
λόγο Του για τη σωτηρία των ανθρώπων.
48. Τα επουράνια είναι αθάνατα εξαιτίας
της αγαθότητάς τους, ενώ τα επίγεια έγιναν θνητά, γιατί φωλιάζει μέσα τους η κακία
που τη διάλεξαν και που έρχεται στους ανόητους εξαιτίας της οκνηρίας τους και
της άγνοιας του Θεού.
49. Ο θάνατος όταν κατανοηθεί από τους
ανθρώπους, είναι αθανασία. Δεν τον κατανοούν όμως οι αμαθείς. γι' αυτούς είναι
θάνατος. Και οπωσδήποτε δεν πρέπει να φοβόμαστε τούτο το θάνατο, αλλά την
απώλεια της ψυχής, που είναι η άγνοια του Θεού. Αυτό είναι το φοβερό για την
ψυχή.
(πηγή: Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, μεταφρ. Αντώνιος Γαλίτης,
εκδ. Το περιβόλι της Παναγίας, 1986, α΄τόμος, σελ. 28-53)
πηγή: εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου