Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: "Όπως ο διάβολος έπεσε και από την αλαζονεία, έτσι κι εκείνος ο άνθρωπος που δέχεται την επενέργειά του, ασκείται στην αλαζονεία"

Απόσπασμα:

«Πρέπει να προσευχόμαστε συνέχεια για να συντριβή ο διάβολος κάτω από τα πόδια μας. Διότι είναι αδιάντροπος και άχρηστος πνευματικά (είναι παράδειγμα προς αποφυγή για όλους μας, όμως η ύπαρξή του μας ευεργετεί, όπως θα δούμε παρακάτω), και βέβαια, αγωνίζεται από κάτω. Αλλ’ όμως και έτσι νικάει. Και η αιτία είναι, ότι δεν προσπαθούμε εμείς να βρεθούμε πιο ψηλά από τα κτυπήματά του. Διότι δεν μπορεί να σηκωθή ψηλά, αλλά σέρνεται. Και ο τύπος του διαβόλου είναι το φίδι. Και αν έτσι τον όρισε από την αρχή (από τον Παράδεισο ακόμα) ο Θεός, πολύ περισσότερο αυτό ισχύει τώρα (που ο Θεός έγινε Άνθρωπος, για να σώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία και να τον κάνει θεό κατά Χάρη).

Τι σημαίνει όμως το ότι αγωνίζεται από κάτω; Το να δίνη κτυπήματα από τα πράγματα της γης. Από την ηδονή, από τον πλούτο, από όλα τα βιοτικά. Γι’αυτό, αν δει κάποιον να πετάη προς τον ουρανό, δεν θα μπορέση να πηδήξη προς αυτόν. Κι αν ακόμη όμως επιχειρήσει, γρήγορα θα πέση. Διότι δεν έχει πόδια, μη φοβηθής. Δεν έχει φτερά, μην τρομάξης. Επάνω στη γη σέρνεται και στα πράγματα της γης.

Ας μην έχης λοιπόν, τίποτε κοινό με τη γη και δεν θα χρειαστείς κόπο. Διότι δεν γνωρίζει την κατά μέτωπο μάχη, αλλά σαν το φίδι κρύβεται στα αγκάθια, παραμονεύοντας συνέχεια στην απάτη του πλούτου. Κι αν κόψης τα αγκάθια, θα φύγη γρήγορα, διότι είναι δειλός.

Κι αν ξέρης να χρησιμοποιής προς αυτόν τα θεία ξόρκια, θα πληγωθή αμέσως. Διότι υπάρχουν σε μας, υπάρχουν ξόρκια πνευματικά. Κι αυτά είναι το Όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και η δύναμις του Σταυρού. Αυτό το ξόρκι όχι μόνον βγάζει το φίδι από τη φωλιά του και το ρίχνει στη φωτιά, αλλά και τα τραύματα θεραπεύει.

Μέρος Α’ : Ο Διάβολος

Χρόνος και αιτία της πτώσεώς του

Η Αγία Γραφή μάς διδάσκει ότι, πριν από τη δημιουργία των πρωτοπλάστων, γκρεμίστηκαν από το αξίωμά τους και ο διάβολος και εκείνοι που ήταν μαζί του, επειδή υπερηφανεύθηκαν. Η πτώση του διαβόλου είχε σαν συνέπεια τον ερχομό του θανάτου στον κόσμο, όπως ακριβώς λέγει και κάποιος σοφός στην Αγία Γραφή: «Από το φθόνο του διαβόλου εισήλθε ο θάνατος στον κόσμο» (Σοφ. Σολ. 2, 24).

Πες μου, λοιπόν, αν δεν είχε εκπέσει πριν από τη δημιουργία του ανθρώπου, πώς θα μπορούσε να φθονήση τον άνθρωπο, αφού θα διατηρούσε το αξίωμά του; Διότι δεν μπορεί να δικαιολογηθή φθόνος αγγέλου για άνθρωπο, αυτού που βρίσκεται σε τόσο μεγάλη τιμή για εκείνον που είναι ντυμένος με σώμα. Επειδή όμως, από την πιο μεγάλη δόξα που είχε (ο διάβολος), έπεσε στη χειρότερη κατάσταση, και αυτό έγινε ενώ αυτός ήταν ασώματος, βλέποντας τον άνθρωπο (που δημιουργήθηκε με σώμα) να έχει τόσο πολύ τιμηθεί εξ αιτίας της μεγάλης αγάπης του Δημιουργού του, φθόνησε πολύ, και με την απάτη, την οποία πρόσφερε στον άνθρωπο με το φίδι, τον έκανε ένοχο της τιμωρίας του θανάτου. Διότι τέτοια είναι η κακία. Δεν μπορεί να υποφέρη με ηρεμία την ευτυχία των άλλων.

Το ότι, λοιπόν, τον παλιό καιρό, και ο διάβολος και όλο το στράτευμά του έπεσαν από την δόξα εκείνη και βρίσκονται πλέον στην κατηγορία αυτών που έχουν χάσει την τιμή, όλοι το γνωρίζουν.

Η αδιαφορία, η αλαζονεία και η απόγνωση, ήταν οι αιτίες της πτώσεώς του

Ο διάβολος πριν από την πτώση του ήταν αγαθός. Αλλά επειδή έδειξε αδιαφορία και κυριεύθηκε από απόγνωση, έπεσε σε τόσο μεγάλη κακία, ώστε να μην μπορεί πλέον να σηκωθή. Το ότι ήταν αγαθός, φαίνεται και από την Αγία Γραφή που λέγει: «Είδα τον σατανά που έπεσε από τον ουρανό σαν αστραπή» (Λουκ. 10,18). Η παρομοίωση της πτώσεώς του με την αστραπή, δείχνει και την προηγούμενη κατάστασή του, και την ταχύτητα της πτώσεώς του.

Όπως ο διάβολος έπεσε και από την αλαζονεία, έτσι κι εκείνος ο άνθρωπος που δέχεται την επενέργειά του, ασκείται στην αλαζονεία. Γι’αυτό, όλοι πρέπει να φροντίζουμε να απέχουμε από το πάθος αυτό, για να μην περιπέσουμε στο αμάρτημα εκείνου και γίνουμε υπεύθυνοι της ίδιας κολάσεως και κοινωνοί της δικής του τιμωρίας.

Ο διάβολος δεν έγινε από τίποτα άλλο τέτοιος, παρά από το ότι πρώτα έπεσε στην απόγνωση και από την απόγνωση κατόπιν έπεσε στην υπερηφάνεια.

Ο φθόνος του

Εκπλήττομαι για το φθόνο του διαβόλου. Διότι δεν μπορούσε ο πονηρός εκείνος δαίμονας να βλέπη αγγελική διαγωγή σε ανθρώπινο σώμα (δηλαδή τους ανθρώπους να ζουν όπως οι άγγελοι μέσα στον Παράδεισο).

Όπως ακριβώς εκείνος, μόλις υπερηφανεύθηκε, διώχθηκε από την τιμή που του είχε δοθεί, αυτό ακριβώς θέλησε να κάνει και σε εσάς τους ανθρώπους. Και με την παράβαση της εντολής του Θεού (από τους πρωτοπλάστους μέσα στον Παράδεισο), θέλησε να σας οδηγήση στην τιμωρία του θανάτου για να ικανοποιήσει τον φθόνο του.

Ο διάβολος, που κινείται από το μίσος και το φθόνο και δεν ανέχεται τις αμέτρητες ευεργεσίες, που δόθηκαν αμέσως και από την αρχή στον άνθρωπο, από τον φθόνο όρμησε στην απάτη, η οποία προξενεί τον θάνατο.»

Υπό Βενεδίκτου Ιερομονάχου Αγιορείτου 

Έκδοσις: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου 
Νέα Σκήτη Αγίου Όρους (2010) 

Έκδοσις 14^η

Αποσπάσματα 

Κείμενο του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

πηγή