"Η κρυφή υπερηφάνεια"

– Μοῦ εἴπατε, Γέροντα, ὅτι ἔχω κρυφὴ ὑπερηφάνεια. Ποιά εἶναι ἡ κρυφὴ ὑπερηφάνεια;

– Εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ ὑπερηφάνεια. Καὶ ἡ ἐσωτερικὴ ὑπερηφάνεια εἶναι πολὺ χειρότερη ἀπὸ τὴν ἐξωτερική.

– Γέροντα, τί διαφορὰ ἔχει ἡ ἐξωτερικὴ ἀπὸ τὴν ἐσωτερικὴ ὑπερηφάνεια;

– Ἡ ἐξωτερικὴ ὑπερηφάνεια φαίνεται καὶ θεραπεύεται εὔκολα. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει ἐξωτερικὴ ὑπερηφάνεια φαίνεται καὶ ἀπὸ τὰ ροῦχα του καὶ ἀπὸ τὸ περπάτημά του καὶ ἀπὸ τὴν ὁμιλία του, καὶ ἔτσι μπορεῖ κανεὶς νὰ τοῦ πῆ καμμιὰ κουβέντα καὶ νὰ βοηθηθῆ. Ἐνῶ ἡ κρυφὴ ὑπερηφάνεια εἶναι πολὺ ὕπουλη καὶ γι᾿ αὐτὸ δύσκολα θεραπεύεται. Κρύβεται καὶ δὲν τὴν βλέπουν οἱ ἄλλοι· μόνον ἕνας πεπειραμένος μπορεῖ νὰ τὴν καταλάβη. Ἡ κρυφὴ ὑπερηφάνεια συνήθως ὑπάρχει στοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους. Καὶ τότε, ἐνῶ ἔχουν ἐξωτερικὰ σχήματα ταπεινά, σχήματα εὐλαβείας, μέσα τους κρύβουν τοῦ κόσμου τὴν ὑπερηφάνεια! Βλέπεις, ντύνεται στὰ κουρέλια τὸ ταγκαλάκι...

– Γέροντα, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει κρυφὴ ὑπερηφάνεια τὴν καταλαβαίνει;

– Ἂν παρακολουθῆ τὸν ἑαυτό του, τὴν καταλαβαίνει.

– Γέροντα, ἔχω τὸν λογισμὸ ὅτι αὐτὸς ποὺ ἔχει κρυφὴ ὑπερηφάνεια, δὲν νιώθει μέσα του ἀνάπαυση.

– Ἀνάπαυση θεϊκὴ δὲν νιώθει, οὔτε γνώρισε ποτὲ τὴν θεϊκὴ ἀνάπαυση, ἀλλὰ ἀναπαύει τὸν λογισμό του.

– Τί θὰ μὲ βοηθήση, Γέροντα, νὰ καταλάβω ἂν ἔχω κρυφὴ ὑπερηφάνεια καὶ νὰ ἀγωνισθῶ νὰ τὴν διώξω;

– Ἂν κάνης, ἂς ὑποθέσουμε, ἕναν πνευματικὸ ἀγώνα καὶ σοῦ λέη ὁ λογισμὸς ὅτι κάνεις κάτι σπουδαῖο, εἶσαι ἐνάρετη κ.λπ., σίγουρα ὑπάρχει μέσα σου ὑπερηφάνεια, ἀλλὰ τὴν κρύβεις. Ἂν λοιπὸν προσέξης, θὰ δῆς ὅτι νιώθεις μιὰ ἱκανοποίηση ψεύτικη. Γιὰ νὰ φύγη ἡ κρυφὴ ὑπερηφάνεια, πρέπει νὰ σιχαθῆς αὐτὸ τὸ ψεύτικο καὶ νὰ τὸ πετάξης. Αὐτοὺς ποὺ ἔχουν ἐξωτερικὴ ὑπερηφάνεια, τοὺς σιχαίνονται οἱ ἄλλοι, καὶ ἔτσι μποροῦν νὰ διορθωθοῦν· ἐνῶ, ὅσοι ἔχουν ἐσωτερική, κρυφή, ὑπερηφάνεια, πρέπει οἱ ἴδιοι νὰ σιχαθοῦν τὸν ἑαυτό τους, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ αὐτήν. Ἀλλά, καὶ ὅταν δίνης στοὺς ἄλλους τὸ δικαίωμα νὰ σοῦ κάνουν παρατηρήσεις, αὐτὸ θὰ σὲ βοηθήση, γιατὶ θὰ βγῆ ἔξω ἡ κρυφὴ ὑπερηφάνεια, θὰ φανερωθῆ καὶ σιγὰ‐σιγὰ θὰ φύγη.

Ἁγ. Παϊσίου Ἁγιορείτου: ΛΟΓΟΙ Ε’ «Πάθη καὶ Ἀρετὲς»