Όσιος Εφραίμ ο Σύρος Για την αρετή, δέκα κεφάλαια – Κεφάλαιο έβδομο.

Αν κάποιος σε πλησιάσει και σου πει μυστικά· «Ας δώσουμε υπόσχεση να έχουμε μεταξύ μας αγάπη και ομοφροσύνη ώστε, αν σου πω κάτι, να με ακούσεις χωρίς καμιά αντίρρηση», και έπειτα μετά από τον όρκο θελήσει να σε παρασύρει σε αμαρτία, μην υπακούς σ’ αυτόν, και αν ακόμη σου παρουσιάσει το Ευαγγέλιο, και πέσει κάτω στο χώμα παρακαλώντας να παραβείς την εντολή του Θεού· μην προτιμήσεις πρόσωπο ανθρώπου βλάπτοντας την ψυχή σου (Σοφ. Σειρ. 4, 22).

Διότι ξέρει ο Διάβολος όχι μόνο αυτά να κατασκευάζει, αλλά να προσφέρει επιχειρήματα από την Γραφή και να προφασίζεται την αδυναμία της σάρκας και να μηχανεύεται πολλά άλλα, ώστε να κάνει τον άνθρωπο παραβάτη των εντολών του Θεού, για να έχει κάποια καύχηση εναντίον του.

Εμείς όμως παίρνοντας μαθήματα από τη δική του φροντίδα και ματαιοπονία, ας γίνουμε άνθρωποι προσηλωμένοι σταθερά στην ευσέβεια. Διότι, αν εκείνοι θέλοντας να κάνουν το δικό τους θέλημα ή καλύτερα το θέλημα του Διαβόλου, που ενεργεί δια μέσου αυτών, δείχνουν τόσο μεγάλη φροντίδα και τέχνη, για να μην αποτύχουν, από το σκοπό τους, πόσο περισσότερο συνετοί και προσεκτικοί πρέπει να είναι αυτοί που δέχθηκαν να ζήσουν την πνευματική ζωή, ώστε ο Διάβολος να μην έχει να καυχηθεί εις βάρος τους.

Έπρεπε λοιπόν να μην ορκισθείς καθόλου, για να φυλάξεις την εντολή (Ματθ. 5, 34) του Σωτήρα μας Θεού. Αλλά τώρα, αν παρασύρθηκες με την υπόσχεση που έδωσες, μη δείξεις καταφρόνηση· διότι έπεσες σε χέρια κακοποιών, εξαιτίας του φίλου σου. Μη δώσεις ύπνο στα μάτια σου, ούτε νυσταγμό στα βλέφαρα σου, για να γλυτώνεις όπως το ζαρκάδι από τις θηλιές, και όπως το πουλί από την παγίδα (Παροιμ. 6, 3-5). Παρόλα αυτά μη χάνεις το θάρρος σου, και μην ταράζεσαι· διότι μπορεί να διορθωθεί το πράγμα, αν από δω και πέρα έχεις μπροστά στα μάτια σου τον Κύριο (Ψαλ. 15, 8).

Λοιπόν, πρόσεχε τον εαυτό σου· διότι δε θα είσαι ένοχος για τον όρκο που έδωσες, αν απομακρύνεις τον εαυτό σου από το κακό· επειδή ο ίδιος ο Κύριος που από άπειρη φιλανθρωπία κήρυξε το Ευαγγέλιο στον κόσμο, ο ίδιος έδωσε εντολή στους ανθρώπους να μετανοούν (Ματθ. 4, 17) και να αποφεύγουν κάθε αμαρτία (πρβλ. Ιω. 5, 14 και 8, 11).

Πρόσεχε λοιπόν μήπως θέλοντας να ικανοποιήσουμε τις απολαύσεις μας φέρνουμε σαν πρόφαση τον όρκο, ότι τάχα δεν μπορούμε πια να ξεφύγουμε από τα δίχτυα του Εχθρού. Ο Θεός δεν εμπαίζεται (Γαλ. 6, 7), και σ’ εκείνους που θέλουν να σωθούν απλώνει το χέρι του για να τους σώσει. Απομακρύνσου λοιπόν από το κακό και κάνε το καλό (Ψαλ. 33, 15), και τότε θα έχεις τηρήσει το λόγο της Γραφής, σύμφωνα με τον Δαβίδ που είπε· «Από κάθε πονηρό δρόμο απομάκρυνα τα πόδια μου, για να φυλάξω τις εντολές σου» (Ψαλ. 118, 101).

Αν όμως θέλεις να σε πληροφορήσω τέλεια, ότι δεν είσαι ένοχος για την υπόσχεση που έδωσες, εφόσον αποφύγεις το κακό και κάνεις το καλό και απομακρύνεις τον εαυτό σου από κάθε άνθρωπο που ζει άτακτη ζωή (Β΄ Θεσ. 3, 6), άκου μια παραβολή ή καλύτερα ένα παράδειγμα:

Κάποιος άνθρωπος είχε ένα γιο· και αυτός ο γιος τιμούσε πάρα πολύ τον πατέρα του και φρόντιζε να τηρεί όλες τις εντολές του, και υπηρετούσε τον πατέρα του σε όλα· και κάποιος άλλος παρακινούμενος από φθόνο για την προκοπή του νέου, τον πλησίασε κρυφά και του είπε· «Δος μου όρκο, στο όνομα του πατέρα σου, ότι θα κάνεις αυτό που θα σου πω, και ότι θα τον τηρήσεις χωρίς καμιά αμφισβήτηση».

Και ο νέος ενεργώντας απερίσκεπτα έδωσε όρκο στο όνομα του πατέρα του. Έπειτα μετά απ’ αυτό, ο άνθρωπος εκείνος του είπε· «Πήγαινε και βρίσε τον πατέρα σου, και χτύπησε τον αλύπητα, και μη δείξεις πια ντροπή απέναντι του, και όλα όσα σου έδωσε εντολή να μην τα κάνεις, κάνε τα, επειδή μου έδωσες όρκο και δεν μπορείς να παραβείς όσα μου υποσχέθηκες».

Άραγε θα ανεχθεί ο γιος μια τόσο μεγάλη ανοησία ή καλύτερα μια τόσο μεγάλη ασέβεια, και δε θα καταφρονήσει την αμαρτωλή συμβουλή αυτού του ανθρώπου για την υπακοή προς τον πατέρα του; Και θα απαντήσει σ’ αυτόν τον άνθρωπο, λέγοντάς του:

«Σε βλέπω ότι δεν είσαι άνθρωπος ειλικρινής, αλλά είσαι εχθρός του πατέρα μου και άνθρωπος που σκέφτεσαι το κακό της ψυχής μου. Γι’ αυτό δε θα με εξαπατήσεις, όπως το φίδι την Εύα με την πανουργία του (Β΄ Κορ. 11, 3), και δε θα με κλείσεις μέσα στην ανυπακοή με την πανούργα κακία σου. Είμαι βέβαιος ότι δε θα με κατηγορήσει ο πατέρας μου, που δεν υπάκουσα στην ασέβεια σου. Καταφρονώ λοιπόν την παράνομη συμβουλή σου, για την υπακοή προς τον πατέρα μου και τη σωτηρία της ψυχής μου, και σφραγίζω τ’ αυτιά μου με το σημείο του σταυρού, για να μην μπει καθόλου μέσα μου το δηλητήριο των λόγων σου· θα αποφύγω ακόμη και την ίδια τη συναναστροφή σου, εξαιτίας της πανουργίας που έχεις. Μας παραγγέλλει μάλιστα και ο Απόστολος να αποφεύγουμε κάθε αδελφό που ζει άτακτη ζωή (Β΄ Θεσ. 3, 6), διότι ο Θεός δε λατρεύεται με κακές πράξεις».

Μην παρασύρεσαι λοιπόν, αγαπητέ, από αμαρτωλούς ανθρώπους, για να μην παροργίσεις τον Πατέρα σου, που είναι στους ουρανούς, με το να κάνεις πράξεις αντίθετες προς τις εντολές του, και δεν έχεις απολογία κατά την ημέρα της κρίσεως. Διότι με την παράβαση των εντολών του αγίου Ευαγγελίου παροργίζεις τον Θεό. Πρόσεχε τον εαυτό σου, διδασκόμενος από τον Προφήτη την κατάληξη του λόγου· διότι ο Προφήτης λέει·

«Ορκίσθηκα και έμεινα σταθερός, όχι για να παραβώ τις εντολές σου και όλες τις κρίσεις της δικαιοσύνης σου· αλλά ορκίσθηκα και έμεινα σταθερός, λέει ο Προφήτης, για να τηρήσω τις εντολές σου και όλες τις κρίσεις της δικαιοσύνης σου» (Ψαλ. 118, 106). Και πάλι λέει· «Μίσησα την αδικία και τη σιχάθηκα, το νόμο σου όμως τον αγάπησα» (Ψαλ. 118, 163).

Και μ’ αυτό τον τρόπο θα αποφύγεις, με το έλεος του Θεού, μεγάλους πειρασμούς και κινδύνους· σ’ εκείνον όμως θα έρθει αυτό που έχει γραφεί· «Θα γυρίσει και θα πέσει στο κεφάλι του το κακό που με κόπο έκανε, και στην κορυφή του θα κατεβεί και θα πέσει η αδικία του» (Ψαλ. 7, 17).

Γι’ αυτό λοιπόν να αποκτήσεις αγάπη και ομοφροσύνη, όχι αυτήν που προέρχεται αναγκαστικά, με τη μεσολάβηση των όρκων και της κολακείας, ή με τα υπόλοιπα που είναι απαγορευμένα, αλλά αυτήν που είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού και που κατορθώνεται με τη διάθεση της ψυχής· διότι σ’ αυτή δεν παρεμβάλλεται καμιά άδικη ή αναγκαστική πράξη. Και θα είναι μαζί σου η χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Σ’ αυτόν ανήκει η δόξα και η δύναμη, στους αιώνες. Αμήν.

Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα κεφάλαια εδώ: Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα.

Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα. τ. Β΄.
μετ. Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά.
εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Α΄ 1989

greekdownloads.wordpress